مقایسه هنر اسلامی و هنر مسیحیت با تاکید بر مسجد و کلیسا (نمونه موردی: مسجد شیخ لطف الله و کلیسای ایاصوفیه)

ذکر اولین اختلاف در طراحی و معماری مسجد و کلیسا در خارج این دو فضا است که نشان می دهد مسجد به عنوان فضایی مجزا و منفرد جلوه گر نمی شود و قطعه ای سرگردان نیست که روی سطحی قرار داده شده باشد، بلکه در بافت شهری فشرده و گنجانده شده است و این نکته در خیلی از مساجد و شاید می شود گفت در تمامی مساجد رعایت شده است ولی کلیسا همواره به صورت بنایی در بافت شهر، خود نمایی می کند و در اطراف خود ذوب نمی شود، بلکه برعکس خود را به عنوان هسته ی مرکزی شهر تثبیت می کند. دومین اختلاف در این است که هنگامی که مسلمانان به کلیساهای کهن راه یافتند. محور طولی را الزاما برای پیروی از شرایع اسلام به عرضی تبدیل کردند و رو به قبله نشستند در مسجد چشم به عرض معطوف می شود و به دیواره نزدیک می افتند و حالتی از سکون و آرامش خاص معماری اسلامی پدید می آورد، در حالی که در کلیسا اصل تقدم با محور طولی می باشد و نماز گاه مانند راهی است که از جهان بیرونی به سوی مکان مقدس که همان محراب باشد که همه چیز به آن سمت رو دارد، می رسد. سومین اختلاف در پلان و قرارگیری ریزفضاها است که یکی به صورت فرمی شبیه به صلیب ودیگری شبیه به احجام هندسی است. از همه مهمتر نحوه قرارگیری ساختمان ها می باشد که از لحاظ قرار گیری با محور جغرافیایی کاملا متفاوت می باشند مساجد همگی به صورت شمالی و جنوبی قرار دارند و محراب آنها در سمت جنوب بوده در حالی که کلیساها شرقی- غربی می باشند و این موضوع خود برگرفته از اعتقادات مسیحیان است که شیاطین و جهالت از جانب شمال وارد می شوند، لذا در بخش شمالی کلیسا دری قرار می دهند تا شیطان بعد از مراسم تعمید که در صحن اصلی اجرا می شود از در مقابلش خارج شود و در همین فضاها که به بازوی چلیپایی معروف است باعث صلیبی شدن فرم کلیسا می شود.

کلیدواژه ها:

مسجد ، معماری اسلامی ، کلیسا ، مسیحیت