بررسی سیر تحول خانه های سنتی از درونگرادر دوره قاجار به برونگرا دردوره پهلوی در شیراز

معماری خانه های سنتی ایرانی برگرفته از نوع نگرش، فرهنگ و سبک زندگی ایرانیان بوده است. علاوه بر آن شرایط نابسامان امنیتی، اجتماعی، سیاسی ادوار مختلف تاریخی نیز باعث شده بود خانه به عنوان تنها مامن امن است کوچه و محله روی برگرداند. این امر ارتباط اعضای خانواده به خصوص زنان را با محیط بیرون محدود کند. با تشکیل دولت سال جاری ایران شاهد حوادث سیاسی و اجتماعی متفاوتی بوده است. هم زمان با رویدادهای دوره قاجار تحولات خارجی نیز جامعه ایران را تحت تاثیر خود قرار می داده است. معماری سنتی خانه های ایرانی نیز از این تاثیرات بی نصیب نمانده و متاثر از تغییرات معماری در اروپا به خصوص روسیه، وجود برخی عوامل و عناصر معماری مدرنیته خانه های ایرانی تغییرشکل داده اند. این مقاله بر آن است تا با بررسی چگونگی تحول خانه های سنتی از درونگرا در دوره قاجار و برون گرا در دوره پهلوی در شیراز تاثیرگذاری معماری مدرن و معماری مسکونی معاصر را که به صورت تدریجی از اواخر دوره قاجار آغاز و تا دوره پهلوی همچنان به مسیر خود ادامه می دهد بررسی کرده و تحولاتی را که منجر به تبدیل خانه های درون گرا سنتی به خانه ها با خصوصیات مدرن و برون گرا می شود تحلیل نماید. روش تحقیق در این پژوهش از طریق گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و توصیف و تحلیل و قیاس، ضمن بررسی نمونه های موردی و تحلیل در قالب جدول و نمودار می باشد. نتیجه اینکه، معماری مسکونی ایران به دلایل گوناگون از قبیل تاثیرپذیری ایرانیان از فرهنگ تجدد گرایانه غربی و در پی آن تغییر نگرش دینی، فرهنگی، هویتی و سبک زندگی تدریجا از درون گرا دور شده، بیرون ساختمان اهمیت بیشتری می یابد و به برون گرا سوق پیدا می کند. عناصر تغییر یافته در کالبد خانه ها از اواخر دوره قاجار تا پهلوی کاملا مشهود می باشد.

کلیدواژه ها:

خانه ، درون گرا ، قاجار ، برون گرا ، پهلوی