تعیین تجربی نمودار حد شکل پذیری ورق پانچ شده به کمک آزمون ناکازیما

جهت شکل دهی مواد مختلف، نمی توان هر میزان تغییر شکل مورد نظر را بر قطعات اعمال کرد. زیرا با اعمال تغییرشکل بیش از حد، عیوبی مانند پارگی یا شکست در قطعات ایجاد خواهد شد. از مشخصات منحصر بفرد ورق های فلزی، توانایی شکل پذیری آنها است که به وسیله نمودارهای حد شکل دهی مشخص می شود. با استفاده از این نمودارها م یتوان میزان تغییرشکل ایجاد شده تا قبل از پارگی )حد شک لدهی ایمن( را مشخص نمود و از ایجاد عیب پارگی در قطعات جلوگیری کرد. ورق های فلزی به صورت های مختلفی در عملیات شکل دهی مورد استفاده قرار می گیرند که یکی از آنها استفاده از این ور قها به صورت پانچ شده است. ور قهای پانچ شده برای موارد مختلفی مانند ورق لوله در تجهیزات مبدل حرارتی و سقف کاذب قطارها به کار می روند. به همین دلیل بررسی شکل پذیری این نوع از ور قها ضروری است. هدف از انجام این پژوهش مطالعه تجربی شکل پذیری ور قهای پانچ شده و بررسی اثر اندازه سورا خها و چیدمان آنها بر نمودار حد شکل پذیری است. نمونه هایی از جنس فولاد ST12 با عرض های مختلف تهیه شد و بر روی آنها سوراخ هایی با قطر 2 و 4 میلی متر ایجاد شد. سوراخ ها با دو چیدمان مثلثی و مربعی روی ورق پانچ شدند. برای اندازه گیری میزان کرنش های ایجاد شده در لحظه گلویی )یا پارگی( الگویی دایروی روی سطح ورق به روش اچ الکتروشیمیایی ایجاد شد. در نهایت، نمونه ها تحت آزمایش ناکازیما )آزمون اتساع با سنبه سرکروی( شکل دهی شدند تا جایی که گلویی )یا پارگی( در نمونه ها ایجاد شود. پس از انجام آزمایش، کرنش ها اندازه گیری شده و نمودارهای حد شکل دهی بدست آمد. مشاهده شد که هم قطر سوراخ های پانچ شده و هم چیدمان سوراخ ها تاثیر قابل توجهی بر روی شکل پذیری ورق پانچ شده دارد.

کلیدواژه ها:

نمودار حد شکل دهی ، آزمون ناکازیما ، اتساع با سنبه سرکروی ، ورق پانچ شده