ختم ولایت توسط امام مهدی (عج) از منظر محیی الدین ابن عربی

یکی از مهمترین بحث های عرفان، مساله ختم ولایت است که در این راستا، نظر ابن عربی به عنوان پدر عرفان اسلامی، مورد توجه ویژه قرار دارد. از این رو، پژوهش حاضر کوشیده، با توجه به ادله و شواهد مختلف، نظر ابن عربی درباره ختم ولایت را به دست آورد. در این پژوهش روشن شده که ابن عربی به سه نوع خاتم ولایت اشاره کرده است: 1.خاتم ولایت مطلقه یا عامه که مصداقش حضرت عیسی علیه السلام است؛ 2. خاتم ولایت کلی محمدی یا همان خاصه که مهمتر و برتر از ولایت مطلقه است. این مختص امام زمان حضرت مهدی عجل الله فرجه است؛ 3. خاتم ولایت جزیی محمدی. از منظر ابن عربی، خاتم اولیای محمدی که به حسب حیطه ولایت و مقام اطلاق و احاطه، محیط بر جمیع ولایات و نبوات است و نزدیکترین موجودات به حق تعالی محسوب می شود، امام مهدی(عج) است. از این رو، سخنان برخی از شارحان ابن عربی مانند داوود قیصری درباره دیدگاه او نسبت به خاتم ولایت محمدی درست نیست. همچنین موارد خاصی که به ظاهر، خلاف نظر فوق است به سبب ملاحظات سیاسی و اجتماعی ویژه آن دوره و از باب تقیه بوده و یا دست تحریف به سوی آن آثار، دراز شده است

کلیدواژه ها:

ختم ولایت ، خاتم اولیا ، ابن عربی ، امام زمان ، عرفان اسلامی