بررسی عوامل موثر بر ارتقاء حس تعلق پذیری در فضا و راهکارهای طراحی آن با رویکرد روانشناسی محیطی

در حال حاضر، یکی از کاستی های فضاهای معماری، عدم قابلیت ایجاد پیوندی عمیق مابین فضا و مخاطبان فضا است. موضوعی که از آن با عبارت حس تعلق یاد می شود. حس تعلق به مکان رابطه ای مستحکم و پر معنا بین مخاطب و فضای معماری است. پیوندی احساسی که مخاطبان، آن مکان را به عنوان قرارگاهی برای رجوع مجدد و مکرر به آن ارزشمند بدانند. در حقیقت حس تعلق به مکان شاخصی است که از طریق آن می توان میزان متمایز بودن آن مکان را با توجه به نوع برخورد و میزان استفاده مخاطبان نسبت به مکانی دیگر سنجید. مسلم است که این تمایزات حاصل جمیعی از عوامل شامل محیط کالبدی و معماری، محیط اجتماعی، نوع فعالیت ها، سطح فرهنگ، تاریخ، ابعاد شخصی و روان شناسانه (ادراک، شناخت و احساس) می باشد. لذا با در نظر گیری تمام ابعاد تشکیل دهنده حس تعلق، می توان با توجه به مبانی علم روان شناسی محیط به یک دسته بندی کلی تر شامل عوامل درون فردی و برون فردی دست یافت. شناخت و ادراک فرد از یک مکان از شروط اولیه برای ایجاد حس تعلق به مکان می باشد. از این روخوانایی و وضوح فضا، آرامش، ایمنی و امنیت محیط، رضایتمندی و آسایش افراد از جمله عوامل ادراکی هستند که افراد براساس شایستگی ها و انگیزش های خود تجربه می کنند. در تحقیق حاضر ابتدا به بررسی ادبیات موضوع و مرور مبانی نظری مرتبط با ارتقاء حس تعلق پرداخته و پس از استخراج اصول و معیارهای مرتبط با تقویت حس تعلق به مکان و تحلیل آن ها، برخی از راهبردها و راهکارهای عملی طراحی جهت نیل به ارتقاء حس تعلق به مکان پیشنهاد شده است.

کلیدواژه ها:

حس تعلق به مکان ، عوامل ادراکی ، راهبردهای طراحی ، راهکارهای طراحی