تحلیل و بررسی بهره برداری از آبهای زیرزمینی با استفاده از نرم افزار MODFLOW شهر کرمان

اهمیت مدیریت بهره برداری از منابع آب زیرزمینی نه تنها در نواحی خشک و نیمه خشک بلکه در بسیاری جاهای دیگر نیز همواره رو به افزایش است. دشت کرمان با دارا بودن وسعت تقریبی 5042 کیلومتر مربع در حاشیه کویر لوت واقع شده که شرایطی خشک و نیمه خشک بر آن حکم فرما می نماید. بعلاوه در منطقه میانی دشت، شهر کرمان قرار گرفته که جمعیتی بالغ بر 500000 نفر دارد. با این که بخشی از آب آشامیدنی مورد نیاز این شهر از حوضه غنی تر کناری به آن انتقال می یابد، چاه های تامین آب بسیاری در منطقه دیده می شوند. چون شهر فاقد سیستم جمع آوری و تصفیه فاضلاب می باشد، نفوذ این آب اضافی در محدوده شهری باعث افزایش سطح آب زیرزمینی شده است. از طرفی دشت تنوع زمین شناختی بسیار زیادی دارد. در قسمت شرقی گسل نایبند باعث اختلاف ارتفاع زیاد از قسمت مرکزی شده است. در نتیجه این عوامل دست به دست هم داده تا سیستم بسیار پیچیده منابع آبی به وجود آید. در این مطالعه با در نظر گرفتن مهمترین عوامل و بهره گیری از کد معروف MODFLOW جریان آب زیرزمینی در منطقه مذکور شبیه سازی گردید. برای ساختن مدل از داده های ماهانه تراز زیرزمینی ثبت شده توسط سازمان آب منطقه ای کرمان در سال های 1378 تا 1390 استفاده شد. به همین ترتیب داده های چاه های برداشت تهیه گردید. مقادیر هدایت آبی، ضریب ذخیره و تغذیه با استفاده از کد تخمین معکوس PEST موجود در نرم افزار برآورد شدند. نتایج شبیه سازی مدل شامل پیش بینی تغییرات سطح ایستابی طی دو سال آینده می باشند. سناریوهای مختلفی از قبیل کاهش نرخ برداشت 10، 20 و 30 درصدی از آبخوان پیاده گردیدند. نتایج حاکی از افزایش تراز آب زیرزمینی در منطقه شهری و همچنین سیر نزولی به دلیل برداشت بی رویه در سایر قسمت های منطقه می باشند. مدل را می توان به عنوان ابزاری جهت توسعه مدل کیفی و شناسایی نقاط آسیب پذیر به کار گرفت.

کلیدواژه ها:

شبیه سازی جریان آب زیرزمینی ، تغییرات سطح ایستابی ، دشت کرمان ، کد رایانه ای PEST ، MODFLOW