چیستی و کارکرد ادراک جزیی علی وجه کلی در حکمت مشاییان با تاکید بر ابن سینا

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 397

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_APMN-20-55_006

تاریخ نمایه سازی: 21 فروردین 1397

چکیده مقاله:

در اندیشه مشاییان، به ویژه ابن سینا، علم به یک امر جزیی مادی به دو صورت حاصلمی شود: گاهی انسان از طریق آلات و اعضای ادراکی به جزییات علم پیدا می کند و گاهیعلم بدون استعانت از آلات ادراکی به امر مادی تعلق می گیرد. ادراکی را که از طریق آلاتادراکی باشد، ادراک حسی ، و ادراکی را که بدون استعانت از آلات ادراکی و از طریق علل شیء باشد، ادراک جزیی علی وجه کلی می نامند. از مشخصات این ادراک، وساطت ادراک علل کلی در شناخت مصداق منحصر به فرد کلی و معلول آن، عدم اتخاذ علم از معلوم و درنتیجه عدم تبعیت عالم از معلوم حسی در ثبات و تغیر است. ابن سینا در سه جا ازادراک اخیر استفاده کرده است: اول، علم نفس به آلات ادراکی و تحریکی خود؛ دوم، علمپیش ینی که انسان به گونه ای عقلی از طریق اسباب و علل شیء مادی به آن علم پیدامی کند؛ سوم، علم پیشین خداوند به جزییات (مادیات) متغیر. نظریه مشاییان در علمپیشین انسان درباره حوادث جزیی کارایی لازم را دارد؛ اما درخصوص دو مورد دیگر بااشکالاتی مواجه است.

نویسندگان

رضا قاسمیان مزار

دکتری فلسفه اسلامی و پژوهشگر دایره المعارف علوم عقلی اسلامی