ارزیابی ریسک در فعالیت های تونل سازی با بهره گیری از تکنیک FMEA مطالعه موردی: چهارعدد از پروژه های احداث ایستگاه های خط 7 متروی شهری تهران

بدون تردید یکی از عوامل دخیل در اجرای پروژه های عمرانی تونل سازی، بروز حوادث کارگاهی در حین اجرا می باشد که می تواند آسیب های انسانی و خسارت جبران ناپذیری را ببار آورد. شناسایی خطرات جهت پیش بینی تجهیزات مورد نیاز و انتخاب روش کار ایمن و مقرون به صرفه در اینگونه پروژه ها بسیار ضروری است. لذا این مطالعه با هدف شناسایی خطرات حفاری تونل و احداث ایستگاه با بهره گیری از تکنین تجزیه و تحلیل شکست و آثار آن) FMEA ( انجام شده است. مطالعه توصیفی تحلیلی حاضر در سال 1394 ، در چهار عدد ار ایستگاه های خط 7 متروی شهری تهران انجام شده است. جهت شناسایی خطرات بالقوه حفاری تونل و احداث ایستگاه از تکنیک تجزیه و تحلیل شکست و آثار آن) FMEA ( استفاده شده است. تیم ارزیابی کننده ریسک با حضور در محل پروژه ها و بررسی پروسه هر فعالیت، لیستی از فعالیت های اجرایی حفاری تونل و احداث ایستگاه را تهیه نمود. سپس مراحل اجرای هر فعالیت مشخص گردید. خطرات هر فعالیت با روش مشاهده یک به یک ) one-on-one observation method (، مطالعه روش کار، مطالعه و تعیین منابع از قبیل ماشین آلات مورد استفاده/ نیروی انسانی/ زمان اجرای عملیات )شب یا روز(/ عوامل محیطی، بررسی سوابق حوادث، چک لیست های استاندارد ایمنی، شناسایی و ثبت گردید. برای محاسبه سطح ریسک موجود تقریباطبق استاندارد MIL-STD882B انجام گرفت و سطح ریسک هر فعالیت بر اساس چهار شاخص قضادت و تصمیم گیری شامل شدید، نسبتا شدید، متوسط و پایین ارایه گردید. در مجموع 271 خطر در فعالیت های مختلف شناسایی گردید. نتایج نشان می دهد 2.95 % از ریسک های شناسایی شده در منطقه شدید، 42.8 % نسبتا شدید، 33.94 % متوسط و 20.29 % در محدوده پایین قرار داشتند. بیش از یک سوم خطرات شناسایی غیر قابل قبول و نامطلوب ارزیابی گردید که عمده علت آن را می توان قرار گرفتن پروژه در فضای شهری و همجوار خیابان های اصلی، انجام کار در ارتفاع بدون استفاده از بالابر مناسب، کمبود تجهیزات رفتارشناسی تونل، وجود آبراه های زیرزمینی، عدم وجود سیستم تعمیر و نگهداری و تعلل در انجام تحکیم و نگهداری توده های ناپایدار برشمرد. انتظار می رود با تامین اعتبار مالی و فراهم نمودن تجهیزات و ابزار کار، سطح ریسک فعالیت ها بطور چشمگیری کاهش یابد.

کلیدواژه ها:

ارزیابی ریسک ، تجزیه و تحلیل عوامل شکست و آثار آن ، FMEA ، حفاری تونل ، ایستگاه مترو