کاربرد مقاصد گوناکون امر در رباعیات مولانا

مولانا از پر سخن ترین و البته از خوش سخن ترین شاعران و عارفان عالم ادبیات فارسیست. او چنان که در غزل دارایوسیع ترین حجم از اثر است؛ در رباعی نیز بعد از عطار، دارای انبوه ترین حجم از کار است. با مقداری تامل در مییابیم که امر و نهی در رباعیات مولانا تا چه اندازه چشم گیر است و البته توجه به این نکته که امر و نهی در رباعیاتدارای یک مفهوم واحد نیست؛ ذهن را به دریافتن مقاصد گوناگون این ظرفیت زبانی که مولانا به آن بسیار توجهکرده است؛ جلب می نماید. این پژوهش حدود 420 عدد از رباعیات را در این مقوله از علم معانی، بررسی نمودهاست، اما در همین تعداد نیز مشهود است که رباعیات معدودی هستندکه در آنها امر و نهی یافت نمی شود.این پژوهش به شیوه ی تحلیلی توصیفی صورت گرفته است و به مخاطبان خویش آگاهی میدهد که مولانا تا چهاندازه بر توانایی های زبانی آگاه بوده است و چگونه این توانایی را در جهت بیان مقصود خویش بکار برده است.همچنین با توجه به این که مولانا از سرودن شعر، بیان مقصود و تربیت و ارایه ی اندیشه های عرفانی را مد نظر داشتهاست و خویش را در سخن سرایی مکلف نمی ساخته و برای اصل سرودن اهمیت چندانی قایل نبوده است، چه اندازهاز نبوغ در سخن سرایی برخوردار بوده است.

کلیدواژه ها:

مولانا ، رباعیات ، امر و نهی