کارکردهای گسترده حرف واو درگلستان سعدی

یکی از گونههای کلمه در زبان حروف است که نسبت به دیگر گونهها گستره محدودتری دارند و بیشتر دستورنویسان زبان فارسی، آنها را در سه دسته حروف ربط، حروف اضافه و نشانه جای دادهاند. حروف واو یکی از مهمترین حروف زبان فارسی و عربی است که همچون مفصلی نقش پیوند و ایجادوابستگی بین اجزای یک جمله و گاه پیوند بین جملههای متعدد را برعهده دارد. توانمندی این واژه درپذیرش معانی و کارکردهای مختلف، این فرصت را برای سخنوران فارسیزبان فراهم میکند که برای آراستگی بیشتر سخن خود و پرهیز از ساختهای تکراری، از آن در جایگاههای متعددی بهره گیرند.سعدی شیرازی، که از بلیغترین و گشادهزبانترین سخنوران زبان فارسی بهشمار میآید، از این امکان بالقوه زبان فارسی بسیار بهره برده است. نگارندگان این مقاله در پی آن هستند تا کارکردهای مختلف این حرف را از دیدگاه دستوری و زیبایی شناسی ، در گلستان سعدی بررسی کنند . شایان ذکر استکه این حرف در مجموع در گلستان سعدی خزایلی، 2179 بار به کار رفته است که در این مقاله ذیل 20 عنوان، هم در زیر دستهی حرف ربط و هم حرف اضافه، دستهبندی شده است. برخی از گونههای واو که نگارندگان در متن گلستان تشخیص دادهاند، در منابع دستوری یافت نشدند و از دستاوردهای این پژوهش هستند. این امر گویای این مهم است که مبحث حروف اگر چه ممکن است در نظر بسیاری از نویسندگان و شاعران، دستمایهی مهمی برای ابراز هنر و شگفتی در زبان به شمار نیاید، ولیباریک اندیشانی چون شیخ اجل که از ماهیت و کارکرد عناصر زبانی آگاهی بیشتری دارند، از توانمندی حروف نیز غافل نماندهاند و بر دوش آنها بارهای عاطفی و زیباییشناسی بسیاری نهادهاند.

کلیدواژه ها:

سعدی ، گلستان ، کارکردهای گسترده دستوری و زیبایی شناسی ، حرف واو ، دستور ، معانی