تحلیلی بر جایگاه نفت در اقتصاد سیاسی خاورمیانه مطالعه موردی: نقش نفت در توسعه و توسعه نیافتگی عربستان

بررسی شاخص های توسعه اقتصادی سیاسی در کشورهای نفت خیز به خصوص کشورهای خاورمیانه نشان می دهد که عربستان با بیشترین حد اتکا به درآمد نفت و منافع مربوط به نفت پایین ترین رتبه را از نظر سطح توسعه اقتصاد سیاسی داراست. رهبران عربستان سعودی طی دهه گذشته با ترکیبی از چالش های مهمی چون کاهش درآمدهای نفتی و غیرقابل پیش بینی بودن آن ها، تهدیدهای خارجی پرهزینه، نرخ رشد جمعیت بسیار بالا و توقعات غیرواقعی شهروندان خود روبه رو بوده اند. هنگامی که مشخص شد پاسخ اولیه دولت به این چالش ها از طریق تامین مالی از راه کسر بودجه کافی نبوده است، تصمیمات سخت تری شامل کاهش یارانه ها، تغییر ساختاری هزینه ها و آغاز اصلاحات سیاسی و اداری اتخاذ شد. هزینه های کمابیش پایین اقدامات در این زمینه نشان دهنده میزان بالای اعتبار دولت و دوام رژیم است. تجربه عربستان درواقع بیانگر پیچیدگی رابطه دولت و جامعه است و در نتیجه الگوهای اولیه ارتباط میان دولت و جامعه در کشورهای صادرکننده نفت نیازمند بازنگری است.

کلیدواژه ها:

نفت عربستان ، توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی ، اقتصاد سیاسی عربستان ، نفت و خاورمیانه