مطالعه تطبیقی ترجمه های تصاویر کنایی دنیا در خطبه های نهج البلاغه

یکی از چالش های کنونی ترجمه، برگرداندن عبارت های کنایی زبان مبدا به زبان مقصد است. در حوزه مهارت های زبانی، نقش بی بدیل آرایه های ادبی، به ویژه تصاویر خیال انگیزی مانند تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز و نیز اهمیت این صنعت پردازی ها در تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب، بر کسی پوشیده نیست. با این حال، مسیله ترجمه عبارت هایی که معنای ضمنی دارند، نیازمند توجه و عنایت ویژه ای است. امروزه مترجم در رویارویی با چالش های پیش رو، نیازمند تسلط کامل بر هر دو زبان مبدا و مقصد در ترجمه می باشد. خطبه های نهج البلاغه نمونه کاملی از بهترین تعابیر ادبی و تصویر پردازی های هنری هستند که در این جستار به واکاوی پنج ترجمه فارسی معروف نهج البلاغه پرداخته ایم که این ترجمه ها عبارتند از: ترجمه مرحوم دشتی، آیتی، مکارم شیرازی، شهیدی و فیض الاسلام. در این مقاله، پس از آشنایی مختصر با مفاهیم کنایه و دیدگاه های ترجمه، به روش های مختلف ترجمه عبارت های کنایی می پردازیم و آنها را مورد مقایسه قرار می دهیم، سپس به بررسی تطبیقی ترجمه کنایه های دنیا براساس ترجمه های مذکور می پردازیم. نتایج نشان می دهد که به طور مطلق نمی توان یک ترجمه را بر بقیه ترجیح داد، بلکه به صورت موردی می توان تا حدی به علت برتری ترجمه عبارت های کنایی برخی ترجمه ها نسبت به دیگر ترجمه ها دست یافت، اما اجمالا می توان گفت که مترجمان در ترجمه جمله های کنایه از صفت، به دلیل امکانات زبانی خاص زبان مقصد، بیشتر به ترجمه معنایی و تحت اللفظی گرایش داشته اند و در ترجمه واژه های کنایه از موصوف نیز اغلب به ترجمه تحت اللفظی روی آورده اند و به این وسیله، معادل مناسب و گویا را انتخاب کرده اند و در برخی موارد، به علت عدم توجه به ساختار نحوی و بلاغی جمله، ترجمه نسبتا ضعیفی ارایه کرده اند.

کلیدواژه ها:

ترجمه کنایه ، نهج البلاغه دنیا ، بلاغت ، معادل یابی