انباشتگی و آسیب های بافت آبشش تاس ماهی ایرانی Acipenser persicus قرار گرفته در آب دارای جیوه غیر آلی

در بین فلزات سنگین، جیوه فلزی منحصر به فرد است که در طبیعت دارای اشکال فیزیکی و شیمیایی مختلفی است. با توجه به ماهیت شیمیایی جیوه و زمان در معرض قرار گرفتن موجود با این فلز ، میزان تأثیر آن بر اندامهای مختلف موجود زنده متغیر است. جهت انجام این مطالعه تاس ماهی ایرانی Acipenser persicus از مرکز تکثیر ماهیان خاویاری تهیه و ماهی ها با شرایط آزمایشگاهی به مدت یک هفته سازگار شدند. آزمایش با انتقال 50 عدد ماهی از تانک ذخیره به آکواریوم 80 لیتری حاویg Hg(II) L-1 15 (آب شیرین) شروع شد. 10 عدد ماهی در هر نوبت پس از گذشت 12، 24، 48 و 96 ساعت از شروع آزمایش نمونه گیری و آبشش های آنها جهت تعیین انباشتگی جیوه و مطالعات بافت شناسی جدا شدند. تعیین غلظت جیوه با استفاده از دستگاه Advanced Mercury Analyzer 254,LECO صورت گرفت و مطالعات بافت شناسی با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره انجام گرفت. غلظت جیوه در آبشش ماهیان شاهدg 0027/0 اندازه گیری شد. انباشتگی جیوه پس از گذشت 12، 24، 48 و 96 ساعت از شروع آزمایش به ترتیب 007/0، 0131/0، 0723/0 و 037/0 بود. نتایج مطالعات بافت شناسی نشان دهنده آن بود که تغییرات بافت آبشش پس از گذشت 24 ساعت از شروع آزمایش به وجود می آیند. این تغییرات شامل هیپرتروفی لاملاها و کم شدن فضای بین لاملایی و روی هم افتادن آنها، لایه ای شدن اپی تلیوم آبشش، جمع شدن خون در رگ های خونی تیغه های آبشش بودند. شایان ذکر است که بهبود و بازسازی دوباره بافت آبشش در پایان آزمایش مشاهده گردید. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که بیشترین میزان انباشتگی جیوه در بافت آبششی پس از گذشت 48 ساعت از شروع آزمایش می باشد ولی با گذشت زمان آبشش ها قادرند جیوه وارد شده را از بدن دفع کنند و به تبع آن آسیب های بافتی به وجود آمده نیز رو به بهبودی می روند.

کلیدواژه ها:

Acipenser persicus ، هیستوپاتولوژی ، HgCl2 ، انباشتگی زیستی