برداشت های عارفانه مولانا از داستان عاشقانه لیلی و مجنون در فیه ما فیه

؛ مجنون مثال شد از ان عاشقان چنانکه در نحو زید و عمرو ، عشقنامه ای که حکیم نظامی گنجه ای در اواخر قرن ششم بنام لیلی و مجنون سرود، با آنکه سابقه ورودش به ایران به قرن سوم برمی گشت، ولی در حقیقت اولین کتابی است که به صورت مستقل و کامل به عشق این دو دلداده به زبان فارسی پرداخته است و بعد از آن بود که این داستان با نگرش هایی عرفانی به محتوایش، در اقوال و آثار اهل تصوف و عرفان راه یافت و مولانا در مثنوی شریف از این داستان عاشقانه، با تفاوت هایی در روایات سود جست و در این مقاله با تدقیق در متن فیه ما فیه دریافته ایم که وی در وعظ ها و خطابه هایش- که حاصل بخشی از آنها در فیه ما فیه مجال ظهور و بروز یافته است- ای این داستان عاشقانه با برداشت هایی عارفانه و در قالب تمثیل هایی بین کلام برای افهام عام سود جسته است. لازم به ذکر است که مولانا که به خوبی به ظرفیت عقلی و معرفتی مستمعانش واقف بود و طبع آنان را همچون بسیاری از مردمان با این دست داستان ها و روایات عاشقانه سازگارتر می یافت، هرجا که احساس کرده نکات عرفانی مدنظرش برای بیان، قابل هضم مستمعان نیست، بخصوص در سه مبحث- که در متن مقاله بدان مفصل پرداخته ایم- با تمسک به این داستان عاشقانه و با ارایه برداشت های عارفانه از آن، توانسته است رموز و نکات غامض عرفانی را متناسب با ذایقه و ظرفیت مستمعان تبیین کند.

کلیدواژه ها:

مولانا ، فیه ما فیه ، لیلی و مجنون و برداشت های عارفانه