بطلان یا صحت عقد اجاره با شرط قرض در فقه و حقوق ایران

یکی از شروط شایع و پرکاربرد در عقد اجاره، شرط قرض قراردادهای اجاره امروزی است. در این نوع قراردادها مستاجر به دلیل پرداخت مبلغی با عنوان پیش پرداخت از پرداخت بخشی از اجاره بها و یا تمام آن معاف می شود که در عرف با نام رهن و اجاره و یا رهن کامل از آن یاد می شود. شرط مزبور از دو جنبه کلی مورد تحقیق دقیق قرار خواهد گرفت و میان عقد قرض به شرط اجاره و عقد اجاره به شرط قرض تفکیک می شود. حال ممکن است تصور شود عدم پرداخت این بخش از اجاره بها به دلیل شرط قرضی که در قرارداد گنجانده شده مشمول عنوان ربا است و به تبع، قرارداد مزبور باطل باشد. به عبارت دیگر، بخشی از اجاره بها که مستاجر از پرداخت آن معاف شده، سود و بهره قرضی است که وی به موجر داده است و به همین جهت از مصادیق ربا است. این نوشتار، درصدد پاسخ به این پرسش از طریق جستجو در آرای فقیهان امامیه و هم چنین اصول حقوقی می باشد.

کلیدواژه ها:

عقد اجاره ، شرط قرض ، رهن ، ربا ، بطلان ، صحت