پروتیین 53p و نقش آن در سیگنالینگ آپاپتوز و سرطان

پروتیین p53، یکی از شناخته شده ترین سرکوبگرهای تومور که تاکنون تعیین هویت شده میباشد و اولین بار در سال 1979 توصیف شد. ژن پروتیین p53 انسانی (Tp53)، پروتیینی به نام AA393 را کد می کند که میتوان آن را به سه دومین عملکردی متمایز تقسیم کرد: یک دومین transactivation انتهای آمینوی اسیدی، یک دومین اتصالی به DNA مرکزی و یک دومین اولیگومریزاسیون انتهای قلیایی؛ هریک از این دومینها نقش مهمی را در تنظیم عملکرد p53 ایفا می کنند. اکثر سرطان های انسانی به واسطهی غیرفعال شدن مسیر p53 ، اتفاق میافتد؛ نوع موتانت این پروتیین نه تنها بعنوان یک سرکوبگر تومور نمی تواند فعالیت کند، بلکه میتواند اثراتی که منجر به آغاز شدن روند بیماری سرطان می شود، هم داشته باشد. مهمترین نقش این پروتیین، پاسخ به استرس سلولی و مشارکت در سیگنالینگ آپاپتوز میباشد. چندین ژن هدف p53 شامل پروتیین پیش آپاپتوز BAX و لیگاند Fas/CD95، میتوانند آپاپتوز را آغاز کنند(شک2). با این وجود، مرگ سلولی زمانی اتفاق میافتد که چندین مورد از این ژنها به ترتیب و هماهنگ با یکدیگر فعال شوند؛ این امر نشان میدهد ژنهای مورد هدف آپاپتوزی p53 برای فعالسازی مسیرهای آپاپتوزی بمنظور القای مرگ سلولی برنامه ریزی شده، مورد نیاز هستند. این ژنها را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: گروه اول پروتیینهایی را کد میکنند که از طریق سیگنالینگ با واسطهی رسپتور عمل میکنند و گروه دوم انواعی را کد میکنند که پروتیینهای افکتوری آپاپتوز را تنظیم خواهند کرد. در این مقاله قصد بر این است که مجموعهای از بررسیهای جدید که در مورد این پروتیین صورت پذیرفته است و بخصوص در مورد نقش آن در سیگنالینگ و فرآیند آپاپتوز، مورد ارزیابی قرار گیرد. این بررسی میتواند دیدگاه کلی و جدیدتری در ارتباط با این پروتیین سرکوبگر تومور در اختیار قرار دهد.

کلیدواژه ها:

پروتیین p53 ، چرخه سلولی ، آپاپتوز ، سیگنالینگ ، سرکوب گر تومور