پایداری میدان در طول تاریخ و تاثیرات کالبدی آن بر شکل شهر قزوین

میدان به عنوان یک عنصر شهری تاثیرات زیادی را بر شکل گیری و سازماندهی فضایی شهر در دوره های مختلف تاریخی داشته است. واژه میدان گاه در معنای خاص خود به عنوان یک فضای شهری و در ارتباط با حضور انسان موجودیت می یابد که ایجادکننده ارتباط، تماس و فعالیت آدمی مطرح می گردد و گاه فضایی که مطالعه شهر از دوران کهن، به خصوص شهرهای ایران بعد از اسلام، گویای آن است که همواره میدان نیز همچون دیگر اندام های موثر و کارکردی، در حیات جاری شهر، حضوری موثر دارد به طوریکه میدان از دوره سلجوقیان به بعد شروع به تثبیت خود کرد و در دوره صفویه به مفاهیم عمیق و کارآمدی در معماری و شهرسازی رسیده و در دوران قاجار به نهایت نقش خود دست یافته است، اما رفته رفته نقش می بازد تا جایی که از سال های میانی دوره پهلوی هویت خود را از دست داده و در دو دهه اخیر نیز در بلاتکلیفی مطلق به سر می برد. آنچه که امروز از مفهوم میدان باقی مانده است همانی است که در ذهن همگان و به طور یکسان از تقاطع چند خیابان که فضایی در میانه آن برای تفکیک حرکت سواره پدیده آمده و با ترکیبی از پوشش گیاهی، آب نما و فواره شکل می گیرد و هیچ ارتباط معقولی با انسان، حرکت انسانی و حضور معنی دار انسان برقرار نمی سازد. در این پژوهش سعی شده است که ابتدا سیر تاریخی میدان در جهان و ایران بررسی شده و سپس به مراحل شکل گیری و تحولات میدان در شهر قزوین پرداخته شود. سپس گره های شهری قزوین دسته بندی گردیده و ویژگی های هردسته و تاثیرات کالبدی آن بر شکل شهر مورد واکاوی قرار گیرد. در نهایت راهکارهایی جهت بهبود شکل و عملکرد هریک و ضوابط لازم ارایه شده است. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از مشاهده، مطالعه اسنادی و ابزار پرسشنامه به انجام رسیده است.

کلیدواژه ها:

میدان ، فلکه ، فضای شهری ، تحولات کالبدی ، فرم ، عملکرد