بررسی وقف و اماکن زیارتی ایران از نظر ابن بطوطه

بناهای عامالمنفعه و بقاع متبرکه علاوه بر ایجاد مراتب معنوی و فرهنگی در هر منطقه سبب وصول فایده برای مستمندان، درویشان، در راه بازماندگان و مسافران هستند. بزرگان ایران در قرن هشتم با وجود شرایط اجتماعی سخت در زمینه وقف و امور عامالمنفعه بسیار پرتلاش بودند. یکی از متونی که در ارایه اطلاعات سودمند در زمینه وقف و اماکن مقدس صلاحیت تاریخی دارند، سفرنامهها هستند. در این مقاله تلاش شده است از دیدگاه سیاحی مسلمان و صادق به بناهای وقف و زیارتگاههای قرن هشتم در ایران پرداخته شود. در سفرنامه ابن بطوطه به رونق مدرسهها، خانقاهها و مدارس در شهرهای ایران اشاره شده و درباره شیوه اداره این بناها، درآمدها و عواید آن توضیح داده شده است. مستندات نشان میدهد ابن بطوطه از این بناها با احترام و اعجاب یاد میکند و مدت سکونت وی در مدارس نشان میدهد اقامت مسافران در این بناها با امکانات رفاهی ارایه شده ارتباطی تنگاتنگ داشته است. اهمیت حفظ این مکانها به حدی بوده است که مواد مصرفی برای زوایای بین راه و مکانهای صعبالعبور به صورت روزانه به آنها میرسیده و اشخاصی به نام خادم به امورات مختلف زوایا و مدارس رسیدگی میکردند. بسیاری از این زوایا در کنار زیارتگاهها احداث میشد که محل خدمت برای زایران بوده اند.

کلیدواژه ها:

وقف ، اماکن مقدس ، مدارس ، ابن بطوطه ، ایران