ریاض الخلود؛ سیاست نامه، شریعت نامه یا اندرزنامه

علامه مصنف چوری مریوانی (1014-909 ه.ق ) از دانشمندان طراز اول و جامع الاطراف و ذوالفنون در قرن دهم هجری است. ایشان زاهدی متورع، ادیبی اریب، شاعری مفلق، اندیشمندی دین مدار، متفکر، مصلح و مجتهدی کم نظیر، فقیهی زمان شناس، مفسر، اصولی و رجال شناسی متضلع و عارفی متوغل بوده اند. کتاب ریاض الخلود ایشان از جنبه های مختلف ادبی، اندیشه ی سیاسی، سیاست نامه نویسی، شریعت نامه نویسی و اندرز نامه نویسی قابل تحلیل و بررسی است. در این مقاله منظر موضوعات مختلف نثر فارسی از دیدگاه دکتر ذبیح الله صفا (1346)، کتاب ریاض الخلود بررسی شده است و نهایتا به این نتیجه رسیده ایم که این کتاب در ذیل گونه های دوگانه ی : قصص و حکایات و سیاست و اخلاق و حکم قابل طرح و توصیف است و در ذیل این دو گونه، به توصیف ویژگی های نثر این کتاب پرداخته ایم. آنگاه بخش مربوط به اندیشه ی سیاسی کتاب که در باب اول، و در فصل اول و فصل پنجم از باب ششم، و در فصل اول و فصل پنجم از باب هشتم واقع شده است به گونه ای مجمل با قابوس نامه مقایسه و تطبیق داده شده است. مردم شناسی ریاض الخلود بخش دیگری از این مقاله است که در آن به توصیف جنبه ها و ابعاد مردم شناختی این اثر بطور موجز پرداخته شده است. مفهوم عدالت در ریاض الخلود بخش دیگری از مقاله ی حاضر را تشکیل می دهد که در آن به تبیین و تشریح این مفهوم در اندیشه ی سیاسی نویسنده پرداخته شده و نمونه هایی از بحث عدالت را از کتاب به عنوان شاهد ارایه کرده ایم. ویژگی های سبکی ریاض الخلود بخش دیگری از مقاله ی حاضر است که در آن از منظر علم سبک شناسی به توصیف ویژگی های کلی این اثر و بر شمردن مختصات و وجوه ادبی، لفظی، ساختاری و مولفه های زبان شناختی آن به گونه ای فشرده و مجمل مبادرت شده است.

کلیدواژه ها:

ریاض الخلود ، سیاست نامه نویسی ، بررسی تطبیقی ، اندرزنامه نویسی ، بررسی سبک شناختی ، عدالت و سیاست