مطالعه زمین شناختی سد گتوند علیا و رفع شوری آن و ارایه راهکار مناسب جهت معظل ریزگردها و احیای تالاب هورالعظیم

سد گتوند بر روی رودخانه کارون در 28 کیلومتری شمال شوشتر واقع شده این سد از نوع خاکی با هسته رسی بوده که 178 متر ارتفاع دارد و حجم مخزن آن چهار و نیم میلیارد مترمکعب و دریاچه آن با درازای 90 کیلومتر با سازند های گچساران، میشان، آغاجاری، لهبری و بختیاری پوشیده شده است. یکی از مهمترین چالشهای ایجاد شده پیرامون این سد، وجود گنبدها و رگههای نمکی بدلیل بیرون زدگی سازند گچساران در اطراف محل آبگیری سد و در فاصله 5.4 کیلومتری بدنه سد است که پس از آبگیری سد به زیر آب رفته و منجر به شوری بیش از حد آب در پاییندست این سد شده است. تالاب هوالعظیم از تالابهای دایمی و پرآب ایران است که در غرب استان خوزستان درانتهای رود کرخه در منطقه مرزی دشت آزادگان و خط مرزی ایران و عراق واقع شده است یک سوم مساحت آن در خاک ایران)42500 هکتار( و دو سوم دیگر در عراق قرار دارد. که به دلیل احداث خاکریزها و جادههای نظامی متعدد در منطقه و کاهش آب ورودی تالاب به دلیل سدسازیهای متعدد، همچنین فعالیت میدان نفتی آزادگان از وسعت آن کاسته شده است که علاوه بر زیست بوم مهم بین المللی بعنوان کنترل کننده رد و خاک و طوفان در منطقه محسوب می شد کانون های ریزگرد ها در استان خوزستان در 7 منظقه گسترش دارند. هدف از این مقاله ارایه راهکار مناسب برای رفع شوری سد گتوند و رفع معظل ریزگردهای استان خوزستان می باشدکه نهایتا منجر به چندین مزیت به لحاظ زیست محیطی و آب از جمله احیای تالاب هورالعظیم و شادگان، رفع شوری سد گتوند و احیای آن، رفع معظل ریزگرد های استان خوزستان و ممانعت از ورود آنان به کشور از منطقه جنوب غرب و ایجاد اشتغال در منطقه خواهد شد.

کلیدواژه ها:

سد گتوند ، هورالعظیم ، گنبد نمکی ، ریزگردها ، تالابها