حیات روستاها با استفاده از کهن الگو تمدن کاریزی ایران باستان (نمونه موردی: روستا مصر واقع در شهرستان نایین استان اصفهان)

پهنه وسیعی از فلات مرکزی ایران دارای شاخصه های کویری می باشد شاخصه هایی که همواره مانع حضور و سکونت دراین بخش بوده اند. روستاها سکونتگاه های ویژه ای هستند که از نظم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی خاصی پیرویمی کنند اما امروزه بسیاری روستاهای کشور دستخوش مسایلی چون تخریب بافت های کهن و با ارزش روستایی، تشدیدتخلیه بافت های روستایی، کاهش کیفیت زندگی، و مخدوش شدن هویت فرهنگی ساکنین شده اند. کویر همواره مفهومی ازخشکی و بی آبی را به دنبال داشته است و آب در معماری کویر به عنوان اصلی ترین عنصر حیاتبخش مطرح بوده است. درکویر آب نیست اما هر خطی برخاک یادآور خاطره آب و مهمترین عامل شکل دهنده به فضای زندگی مردم است.هدف به جریان افتادن حیات؛ در دل کویر در طول تاریخ ذهن خلاق بشر را به خود مشغول داشته، تا به شیوه هایگوناگون در جستجوی کشف راه حل های بدیع و خلاقانه برای رفع این مساله بوده است. استخراج آبهای زیرزمینی بهصورت قنات، به عنوان یکی از پدیده های شگفت انگیز دست ساخته انسان، توجه بسیاری از مورخان و پژوهشگران را نیز بهخود جلب نموده اند. این پدیده علاوه بر آبرسانی به صورت مستقیم، به صورت غیر مستقیم بر ساختار فرهنگی، اجتماعی،اقتصادی، سیاسی، معماری و شهرسازی جوامع و نهایتا در محیط زیست و حیات آدمی نیز تاثیر گذاشته است، در اینتحقیق از طریق تعریف سازمان و سازمان طبیعی سیستم قنات به بازخوانی مجدد و بار دیگر با تعریف تمدن کاریزی بهاحیا روستا مصر پرداخته می شود. این مقاله، ضمن مطالعه و بررسی فنآوری پایدار قنات در فرهنگ ایرانی و تاثیر آن برمحیط زیست و منظر طبیعی، به امر ضرورت ترویج استفاده از این اثر، در جنبه های فنی- زیست محیطی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آن می پردازد. بررسی های اولیه در روستا مصر از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی آغاز، و باانتخاب روش توصیفی تحلیلی به رابطه تاثیرات برون سازمانی قنات و نحوه عملکرد آن در روستا مصر می پردازد.

کلیدواژه ها:

حیات روستاهای کویری ، قنات ، فرهنگ و تمدن ، تمدن کاریزی ، روستامصر