مقایسه روشهای مختلف درونیابی برای کلر آب زیرزمینی، و تغییرات مکانی و زمانی آن در دشت اسفراین

هر مقاله باید از نخستین گام ها در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب، پهنه بندی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی است. آبزیرزمینی، منبع اصلی تامین آب بسیاری از مناطق است. از آنجایی که آب زیرزمینی بی کیفیت، میتواند خواص فیزیکیو شیمیایی خاک را تغییر دهد و شوری آب زیرزمینی، میتواند باعث کاهش محصولات کشاورزی شود؛ لذا مطالعه شوریآبهای زیرززمینی از اهمیت زیادی برخوردار است. در مطالعه حاضر، پارامتر کلر اندازه گیری شده از نمونه آب بدستآمده از 24 چاه عمیق در زمانهای مختلف (شهریور 94 ، شهریور 92 و شهریور 90) در محدوده دشت اسفراین، در استانخراسان شمالی مورد بررسی قرار گرفت تا پس از مقایسه روشهای مختلف درونیابی برای کلر آبزیرزمینی، تغییراتمکانی و زمانی کلر را در دشت اسفراین حاصل شود. برای انتخاب بهترین روش درونیابی، از نسخه های مختلف روشهای RBF, IDW و Kriging استفاده شد. لازم به ذکر است در روش IDW ، دو پارامتر توان و همسایگی بهینه گردید.برای استفاده از روش Kriging باید داده ها نرمال باشند و در صورت غیرنرمال بودن باید با تبدیل مناسب نرمال گردد.آزمون کلموگروف اسمیرنوف برای کلر نشان داد؛ داده های مربوط به پارامتر کلر در سالهای 1390 و 1394 غیرنرمال بودند در حالی که داده های سال 1392 نرمال بودند. لذا برای استفاده از روش Kriging ، داده های مربوط به سالهای1390 و 1392 با تبدیل لگاریتمی نرمال شدند. در نهایت، عملکرد این روشها با استفاده از صحت سنجی مورد ارزیابیقرار گرفت. از (R(2 و RMSE برای انتخاب بهترین روش استفاده شد. سپس از این روش، برای ارزیابی توزیع مکانیپارامترکلر آبزیرزمینی دشت اسفراین در زمانهای مختلف، استفاده گردید. نتایج نشان داد در سالهای 1390 و 1392بیشترین غلظت کلر مربوط به نقاطی در مرکز و جنوب دشت بود که در جهت شرقی و غربی کاهش یافت؛ اما در سال1394 بیشترین غلظت مربوط به جنوب غربی بود که به سمت شمال شرق کاهش پیدا کرد. بررسی تغییرات زمانی کلرنشان داد که غلظت پارامتر کلر طی سال 1390 تا 1394 در مجموع، کاهش یافته که بیشترین کاهش، مربوط بهقسمت شمالی و مرکزی دشت و کمترین کاهش، مربوط به قسمتهای شرقی دشت می باشد.

کلیدواژه ها:

روش های درونیابی Kriging ، دشت اسفراین ، وزن دهی معکوس فاصله ، تابع پایه شعاعی