بررسی تقابلهای معنایی در صحیفه سجادیه (نمونه موردی دعاهای (1،2،6))

پژوهش حاضر با هدف بررسی انواع روابط واژگانی و تقابلهای معنایی در صحیفه سجادیه انجام گرفته است. این پژوهش با سه فرضیه ی مورد مطالعه قرار گرفت :1) انواع تقابل معنایی به طور حدکثری با ضریب بالا در صحیفه سجادیه یافت شود اما انتظار می رود تقابل مدرج و مکمل میزان میانگین بالایی را به خود اختصاص دهند. 2) شباهت دعاهای (6، 2، 1) صحیفه سجادیه در کاربرد بالای تقابل های مدرج و مکمل است و تفاوت آنها در کاربرد سایر انواع است. 3) انواع آرایه های بلاغی و زبانی تنها به زیبایی لفظ و موسیقی و معنا نمی افزاید بلکه چگونگی و شیوه کاربست دقیق این آرایه ها در صحیفه سجادیه باعث انسجام متن و هماهنگی لفظ و معنا شده است. برای آزمون فرضیه ها از روش تحلیلی توصیفی استفاده شد. روش نمونه گیری در این پژوهش، طبقاتی ساده و جامعه آماری 3 دعا شامل دعاهای (1-2 و 6) بوده است. و در نهایت با توجه به داده های بدست آمده تقابلهای مکمل با بیشترین فراوانی (43%) و بعد از آن به ترتیب تقابلهای مدرج (18%)، تقابلهای جهتی (17%)، تقابلهای دوسویه (15%) و تقابلهای صوری با (7%) در رده های بعد قرار دارند. همچنین شباهت دعاهای (1-2 و 6) بر حسب فراوانی کاربرد انواع روابط مفهومی واژگان در کاربرد بالای تقابل های مکمل و مدرج در دعاهای مذکور می باشد و تفاوت آنها در کاربرد کمتر تقابل های دو سویه، جهتی و صوری می باشد. از دیگر نتایج این پژوهش این است که کاربرد انواع روابط مفهومی واژگان به خصوص تقابل های معنایی در صحیفه ی سجادیه باعث استحکام متن و ایجاد کلامی آهنگین شده است.

کلیدواژه ها:

روابط مفهومی واژگان ، تقابل های معنایی ، انواع تقابل تقابل ، صحیفه سجادیه