مقایسه تقوا در اسلام (المیزان) با خودمهارگری در روانشناسی (مکتب رفتارگرایی با تاکید بر دیدگاه آلبرت بندورا)

پژوهش حاضر با هدف مقایسه تقوا در اسلام (المیزان) با خود مهارگری در روان شناسی (مکتب رفتارگرایی با تاکید بر دیدگاه آلبرت بندورا) و به منظور بررسی وجوه اشتراک و افتراق این دو مفهوم مورد توجه در اخلاق و روان شناسی است، این پژوهش ماهیتی کیفی داشته و با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است. با وجود تفاوت خاستگاه تقوا که وحی، عقل و شریعت است و خاستگاه خود مهارگری که دانش تجربی و حسی است و همچنین تفاوت در هدف که هدف تقوا سعادت دنیوی و اخروی است و هدف خود کنترلی رسیدن به آرامش در جهان مادی است. در اسلام برای به دست آوردن تقوا بر توجه به پیامدهای رفتار، عبرت گیری، کرامت نفس، محاسبه نفس، استفاده از الگوها و اسوه ها، عنصر محبت و عقلانیت تاکید شده است. در اندیشه روان شناختی مکتب رفتارگرایی به ویژه بندورا برای ایجاد خودمهارگری به تقویت خود، تجربه های جانشینی، خودکارآمدی، خودسنجی، سرمشق گیری، تشویق و شناخت سفارش شده است؛ توجه به ماهیت این عناصر، نشان دهنده ی وجه تشابه این دو مفهوم است.

کلیدواژه ها:

تقوا ، خودمهارگری ، خودنظم بخشی ، خویشتن داری اخلاقی ، علامه طباطبایی ، آلبرت بندورا