تجلی عالم مثال در معماری عصر صفوی از منظر ملاصدرا نمونه موردی:مسجد شیخ لطف الله

دوران صفویه را می توان اوج شکوفایی اعتقادات مذهب تشییع در ایران دانست، از این رو تجلی این اعتقاد که آمیخته با فرهنگ ایرانی بوده بر فضای معماری و شهرسازی این عصر چیره بوده است. رد پای حاکمیت تفکر تشییع را می توان در اندیشه فلاسفه این عصر به خوبی جستجو کرد و بی شک ملاصدرا برجسته ترین آنها بوده است. بر اساس این نظام فکری، قرابت عالم مثال با عالم برزخ از این نوع دیدگاه مطرح و باور شده است. از آنجاییکه معماری از دیرباز زبان گویایی مفاهیم و ارزش های زمان خویش بوده است لذا بازیابی بازتاب این عقاید را در معماری می توان جستجو نمود. شاید بتوان تجلی اصل وحدت در کثرت و کثرت در وحدت و پیوند این دو منظر ملاصدرا را در جزییاتی همچون اسلیمی ها و کاشیکاری ها و یا فضاها و اعضای متشکله معماری دوره صفویه جستجو کرد. در این پژوهش که به روش تحلیلی _ توصیفی انجام پذیرفته است سعی شده تا ادراکی بر تحقق عالم مثال بر اساس جریان های فکری عصر صفوی انجام پذیرد و برای عینیت بخشیدن به این موضوع و سهولت درک از نمونه موردی مسجد شیخ لطف الله اصفهان بهره جسته ایم. شایان ذکر است صاحبنظران معماری این مسجد را اوج تجلی تفکر زیبایی و یکپارچگی در عصر صفوی دانسته اند.

کلیدواژه ها:

عالم مثال ، معماری صفوی ، ملاصدرا ، مسجد شیخ لطف الله