تحلیل فضایی عناصر گنبدخانه در مساجد ایرانی

فضای گنبد خانه در مساجد ایرانی فضایی است که در زیر گنبد در داخل مساجد بوجود می آید. این فضا با عناصری همچون پوشش گنبد در بالا و پایه ها که در برخی مساجد چهار ستون و در برخی جرز دیوار های منقطع می باشد ، شکل می گیرد. این عناصر دارای مولفه هایی چون بافت و جنس، نور و رنگ هستند که در درک این فضا تاثیر گذارند. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل فضای گنبدخانه مساجد،ارتباطات فضایی،عناصر و مولفه های آنها می باشد تا بتوان از این راه به شناسایی عوامل موثر در ایجاد یک فضای هویتمند دست یافت. فضاهایی که در گذشته قسمتی از هویت تاریخی ، دینی، اجتماعی و سیاسی ملت ایران بوده اند اما اکنون به فضاهایی تنها برای انجام فریضه های دینی تبدیل شده اند. فضاهای امروز مساجد ایران فاقد کشش روحانی و معنوی است و به نظر می رسد یکی از عوامل گسستگی نسل جوان و مساجد را باید در این امر جستجو کرد. برآنیم تا در این پژوهش به این سوال اصلی پاسخ دهیم که چه عناصری در فضای گنبد خانه در درک این فضا توسط باشندگان آن تاثیرگذارند .با بیان انواع فضاها و عناصر تشکیل دهنده آن شروع کردیم و در ادامه فضای گنبد خانه و عناصر و شاخصه های آن را تحلیل کردیم. در پایان به این نتیجه رسیدیم که هرکدام از این شاخصه ها در عین استقلال به وحدتی تفکیک ناپذیر می رسند و این اشاره به توحید و وحدت است که در روح هر فردی که در این فضا قرار میگیرد تاثیر گذار است و انسان را از عالم مادی جدا می کند و به عالم ماورا و روحانی که مد نظر سازندگان مسجد می باشد وارد می کند.

کلیدواژه ها:

فضا ، مسجد ایرانی ، گنبدخانه ، عناصر اصلی گنبدخانه