رمزپردازی و نمادشناسی نقوش مهرهای دوره ی ساسانی

از دوره ساسانی مهرهای بسیاری بر جای مانده که با بررسی نقوش آن ها می توان پی به نگرش اسطوره ای و مذهبی آن مردمان برد. نقوش مهرهای ساسانی، در قالب نقوش جانوری، گیاهی، انسانی و ... ااریه شده اند و حاکی از تاثیر نقوش از نمادهای اساطیری و باورهای مذهبی می باشند که بخش عمده ای از این نگاره ها به نماد فر ایزدی و ایزدان دین مزدیسنا و بخشی نیز از سایر فرهنگ ها و تمدن ها اقتباس گشته است.هدف این پژوهش، رمزگشایی و تفسیر نمایدن نقوش ممهرهای دوره ی ساسانی است و نیز ارتباط نقوش با جایگاه اجتماعی مالکین مهرها که در این جهت نگارنده به بررسی و مطالعه بر روی اسطوره ها و مفاهیم و آیین مذهبی این دوره می پردازد، تا بتواند تفسیری برای چیستی نقوش و نمادهای حک شده بر روی مهرهای ساسانی بیابد.سوال اصلی تحقیق این است که: مضامین و مفاهیم نقوش بکار رفته در مهرها چه بوده و چه ارتباطی با باورهای دینی و اساطیری دوره ی ساسانی داشته است در این راستا ابتدا با بررسی وضعیت اجتماعی- اقتصادی و مذهبی دوره ی ساسانی و نیز هنرهای این دوره سعی در ارایه تصویر کلی از تمدن ساسانی خواهد شد و سپس به شناسایی قدیمی ترین مهرهای دوره ی ساسانی به بیان تصویر کلی از این آثار هنری پرداخته می شود.نتیجه حاصل از انجام پژوهش این است که برخی نقوش به کار رفته در مهرهای ساسانی مانند منوگرام ها، با جایگاه اجتماعی افراد ارتباط داشته و برخی از نقوش نیز مورد استفاده عامه مردم با هر طبقه ی اجتماعی بوده است و باید گفت که اعتقادات مذهبی و اسطوره ای فرد بیشترین تاثیر را در انتخاب نقش مهر داشته است.

کلیدواژه ها:

نقوش ، نمادین ، اسطوره و آیین ، مهرهای ساسانی ، رمزپردازی