تغییر داستان از روایت کلامی فردوسی تا روایت تصویری نقاشی قهوه خانه ای

علاقه ایرانیان به قهرمانان ملی و حفظ آنان همراه با مجموعه ای از کنش ها و واکنش های اجتماعی، سیاسی و مذهبی در جامعه و در برهه هایی از تاریخ ایران سبب به وجود آمدن تغییراتی در روایت های برگرفته از متن شاهنامه شده است که تاثیرات آن در تصویرگری های مربوطه دیده می شود. نقاشی قهوه خانه ای جایگاهی در بروز تغییراتی است که مخاطب را مورد اشاره قرار داده است. بررسی موردی تحقیق مورد نظر در مجلس مرگ بهمن است. روایت بهمن، در شاهنامه فردوسی با رویدادی طبیعی به انتها رسیده است، اما مجلس مرگ بهمن در نقاشی قهوه خانه ای موضوعی متفاوت پیدا می کند، در جدال با اژدها با همراهی آذربرزین به فرجامی ناگوار منتهی می شود. روش تحقیق به کار گرفته شده، مطالعه تطبیقی تاریخی به روش عرضی و طولی است. این پژوهش، نشان می دهد که نقاشی قهوه خانه ای متاثر از کلام نقالان و به فراخور نیاز مخاطب عام، مطابق با باورهایی که در اجتماع رایج بوده است ادبیات شفاهی را به شکلی منعطف، از گونه ای به گونه ی دیگر تغییر داده است. فرجام ناگوار بهمن بر حسب ناهنجاری های عملکردی اش که به قتل تابوی اجتماعی منجر شده است به گونه ای خشونت بار به انتها می رسد.

کلیدواژه ها:

نقاشی قهوه خانه ای ، شاهنامه فردوسی ، نقالی ، مجلس مرگ بهمن