رابطه عوامل فرهنگی-اجتماعی و فرم های معماری

مهمترین و اساسی ترین عنصر مشخص کننده حیات جهانی فرهنگ است. هر جامعه ای دارای فرهنگ خاص خود است که شالوده معماری آن جامعه را پایه گذاری می کند و معماری آن جامعه تصویر عینی آن فرهنگ می باشد. این تحقیق به طرح این سوال می پردازد که چرا شکل و فرم ظاهری بنا دارای اهمیت است و اینکه آیا پدیده های فرهنگی و اجتماعی بر فرم های معماری تاثیرگذار هستند روش این پژوهش به صورت تحقیقات توصیفی است و روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی است و از طریق فیش انجام شده است. فرم را می توان زبان فضا دانست؛ چرا که آنچه را معماران در فضا می خواهند بیان کنند را با توجه به فرم بیان می کنند به همین دلیل فرم دارای اهمیت ویژه ای در آفرینش فضا و بیان کننده ی نظام ارزشی است. فرم ها به عنوان علایم بصری قابل تغییر به وجود آورنده ی زبان یک فرهنگ هستند که محتوای معنوی یک فرهنگ را نشان داده و به آن پایداری می بخشند. صاحب نظران نگرش فرهنگ گرا، نیروهای تاثیرگذار بر شکل گیری بنا را به دو گروه عوامل تعیین کننده مادی و غیرمادی تقسیم می کنند و راپاپورت فرهنگ را عامل تعیین کننده غیر مادی درجه یک و اقلیم، تکنولوژی، سایت و غیره عوامل را درجه دو در تعیین شکل خانه می داند. وجود راه حل های غیر اقلیمی که مرتبا مورد استفاده قرار می گیرند ما را به زیر سوال بردن نظرات بسیار سخت جبرگرایی اقلیمی وا می دارد. راپاپورت اندیشه تکاملی سازه های ساده به پیچیده را زیر سوال می برد. دیگر نظریه ای که وی به رد آن می پردازد، عامل سایت یا مکان و تاثیر آن در شکل گیری شکل بناست. او برای اثبات نظریه خود استدلالی ساده را بیان می دارد. در زمینه ایی که خصوصیات شبیه به هم دارند خانه هایی با گوناگونی بسیار ساخته شده است. فرضیه اصلی راپاپورت این است که شکل خانه نتیجه نیروهای فیزیکی یا هر علت مجرد دیگر نیست، بلکه نتیجه گسترده عوامل فرهنگی-اجتماعی است. راپاپورت به عامل مذهب به عنوان نیروی محرک های مهم اشاره می کند. چراکه مذهب تصویری مشخص از عالم هستی ارایه داده و سازندگان بناها سعی می نمودند این تصویر را در ساختمان خود ارایه دهند. تحولات قرن حاضر موجب دگرگونی و تغییراتی در بین برخی جلوه های زندگی و فرهنگ جامعه شدند. حرکت و روند معماری سنتی بازایستاد و از طرفی به علت سرعت وقوع تحولات فرصت تطابق با فرهنگ را پیدا نکرد. حال اگر برای دوباره جان گرفتن فرهنگ و معماری کشورمان عوامل اساسی آن شناخته شوند و جان بگیرند، به حیات خود ادامه خواهند داد.

کلیدواژه ها:

فرهنگ ، معماری ، فرم ، فضا ، عوامل اجتماعی- فرهنگی