ارزیابی وبررسی مشکلات بهره برداری شبکه زهکشی زیر سطحی در خاک های گچی و واگرا (مطالعه موردی شبکه زهکشی 8800 هکتاری شهید رجایی امیدیه)

شبکه زهکشی زیرسطحی کار جمع آوری، انتقال و تخلیه رواناب های سطحی، آب اضافی در سطح خاک و یا در منطقه رشد ریشه و در زیر سطح خاک را به عهده دارد .یکی از مشکلات عمده شبکه ها ی آبیاری و زهکشی وجود خاک های واگرا در منطقه می باشد . قابلیت فرسایش پذیری بسیار زیاد این خاک ها موجب تغییر در شکل و ابعاد کانال های زهکشی می شوند . شبکه آبیاری و زهکشی شهید رجایی با مساحت خالص 4158 هکتار واقع در اراضی دشت امیدیه می باشد که در 130 کیلومتری جنوب شرقی اهواز واقع است. زه کش های درجه 1 و 2 این شبکه شامل 27 رشته زهکش و به طول 55/084ر کیلومتر است. دبی جمع کننده اصلی در این طرح m3/s 125 می باشد که به دلیل بافت خاک گچی و واگرای منطقه ، پس از احداث زهکش و گذشت یازده سال از زمان ساخت و بهره برداری، مقطع زهکش در تمام بازه ها از مقطع اولیه خارج شده و بعضاً به صورت دره با فرسایش های شیاری در بدنه زهکش درآمده است. بررسی امکان یابی مرمت شبکه زهکشی شهید رجایی پس از بازدیدهای به عمل آمده و مطالعات صورت گرفته حاکی از تخریب 60 درصدی شبکه زهکشی می باشد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که عدم صرف بهنگام هزینه های بهره برداری و نگهداری، عدم انجام مطالعات تکمیلی پس از بهره برداری از شبکه در اوایل بروز مشکلات خاص در منطقه موجب تحمیل هزینه ای معادل 5درصد از هزینه های ساخت شبکه تنها در 11 سال قبل شده است.