ارزیابی الگوهای مکانی- زمانی توسعه شهری با رویکرد بومشناسی سیمای سرزمین (مطالعه موردی: شهرستان گرگان)

گسترش بیرویه شهرنشینی یکی از مهمترین نگرانیهای مدیران و طراحان شهری است که باعث ایجاد اثرات گسترده اجتماعی و محیطزیستی میگردد. توصیف، پیشبینی و کمیسازی این روند شهرنشینی از دیدگاههای مختلف موضوعی مهم در پژوهش های شهری است. در این راستا، تصاویر ماهوارهای چندزمانه به همراه معیارهای سیمای سرزمین نقش مهمی را در کمی سازی الگوی تغییرات شهری ایفا میکنند. تجزیه وتحلیل چندزمانه گسترش بیرویه شهرنشینی عمدتا با استفاده از نقشههای طبقهبندی حاصل از تصاویر ماهوارهای انجام میپذیرد. بدین منظور، در این مطالعه با هدف ارزیابی الگوهای مکانی- زمانی توسعه شهری با استفاده از معیارهای سیمای سرزمین، از تصاویر ماهوارهای لندست در سالهای 1365 و 1389 استفاده گردید. به م نظور کمی سازی روند تغییرات کاربری شهری، معیارهای پراکندگی، تعداد و تراکم لکه، مساحت طبقه و شاخص بزرگترین لکه به کارگرفته شدند. نتایج حاصل از این معیارها نشان داد که در طی بازه زمانی 24 ساله، مساحت مناطق ساختمانی افزایش چشمگیری داشته است به طوریکه مساحت کاربری شهری از 1539 هکتار در سال 1365 به 3528 هکتار در سال 1389 افزایش یافته است. سایر معیارها نیز افزایش پیوستگی و تجمع لکههای شهری را در سال 1389 نشان میدهند، زیرا اکثر مناطق ساختمانی در اطراف مناطق قبلی بنا گردیدهاند که این امر موجب الگوی متراکمسازی در شهر گرگان گردیده است.

کلیدواژه ها:

گسترش بیرویه شهرنشینی ، معیارهای سیمای سرزمین ، الگوهای مکانی - زمانی توسعه شهری ، بوم شناسی سیمای سرزمین