هویت زنانه، شهر نیولیبرالی و رسانه های ارتباطی نوین

شهرهای نیولیبرالی در چند دهه اخیر برای ایجاد فضای تجاری خوب، منابع عمومی را به ساخت زیرساخت های مناسب برای تجارت اختصاص داده اند و با این کار رفاه شرکت ها را جایگزین رفاه مردم کرده اند. پشتوانه ی فرهنگی این تغییرات، پست مدرنیسم و حمایت از آزادی انتخاب مصرف کننده در مورد محصولات و سبک های زندگی بوده است. از سوی دیگر رسانه های ارتباطی نوین همسو با اقتضایات سرمایه داری و مقوم فرهنگ پست مدرن، سه گانه ای به هم پیوسته را تشکیل داده اند.سرمایه داری نیولیبرال در فضای جدید شهری در دو جهت گام برداشته است. نخست، تحقق فضایی آن در شهر، نهادهای مرتبط با عرصه ی عمومی و ساحت های دیگر زندگی روزمره را که استفاده تجاری و شخصی نداشته اند، تضعیف نموده است و در وهله بعد با ایجاد فناوری های آفرینش اطلاعات، فرهنگ پست مدرنی را تقویت کرده که براساس بازشناسی خودپسندانه ی هویت و جنسیت بناشده است. بسیاری با نادیده گرفتن این کلیت، بر این باورند که بسیاری از هویت های تحت سلطه از جمله زنان در شرایط اجتماعی جدید جهانی امکان رهایی یافته اند. در این مقاله تلاش شده است تا شقوق مختلف این امر مورد بررسی و کاوش قرار گیرد. برای این کار از یک سو به بررسی سیاست های نوسازی شهر تهران در دهه های اخیر و از سوی دیگر به تحلیل محتوای کانال های خیریه ی فعال در شهر پرداخته ایم. نتایج این بررسی حاکی از این است که روند فعلی جهانی شدن و رسانه های نوین ارتباطی که مبتنی بر هویت های متکثر و موقتی است، امکان خودشناسی حقیقی و به رسمیت شناخته شدن هویت هایی چون هویت زنانه را نه تنها تقویت نکرده بلکه تضعیف نموده است. امکانات فضایی شهری به جای اینکه به گفتگوی واقعی میان افراد و هویت های مختلف اختصاص داده شود به بهره جویی اقتصادی تخصیص داده شده است و مواجهه مستقیم افراد در شهر به مراکز خرید و تجاری و برای هدف سرگرمی. رسانه های ارتباطی نیز گرچه در ظاهر برخی از مرزبندی های تثبیت شده ی هویتی و جنسیتی را منعطف می سازند ولی در بستر انتزاعی آن، بیش از هر چیز بر طبق قواعد سرمایه داری جدید عمل می کنند. به این ترتیب شاهد شکل گیری هویت زنانه حول مصرف و صنایع زیبایی و لاغری هستیم.

کلیدواژه ها:

هویت زنانه ، نیولیبرالیسم ، رسانه های ارتباطی نوین ، عرصه ی عمومی