نظام تربیت خانوادگی از دیدگاه امام علی (ع)درنهج البلاغه

خانواده یکی از نظام های اولیه جوامع بشری است که با وجود تحولات اساسی، در اهداف و کارکردهای خود ثابت مانده و هنوز در همه جوامع، اهمیت اساسی دارد. خانواده، مناسب ترین نظام برای تامین نیازهای مادی و روانی بشر بوده و بهترین بستر را برای تامین امنیت و آرامش روانی اعضا، پرورش نسل جدید و اجتماعی کردن فرزندان و برآورده ساختن نیازهای عاطفی افراد را فراهم نموده است. با این حال، در عصر حاضر، نظام خانواده دچار مشکلات و چالش های اساسی شده و حتی گاه اساس و تمامیت آن نیز زیر سوال رفته است. تحولات اجتماعی، صنعتی و علمی، مشکلات متعددی برای خانواده در اکثر جوامع، از جمله جامعه ایران پدید آورده است. همه این مشکلات، نشان می دهد که خانواده ها نیازمند توصیه های تربیتی و روان شناختی بسیاری برای مقایسه با پیچیدگی های زندگی کنونی هستند. اکنون تربیت فرزندان و روابط مناسب با همسر به سادگی 30 سال پیش نیست، عوامل موثر بر خانواده به قدری بسیارند که برای مقابله با عوامل آسیب زا، نیازممند آموزش و تربیت خانواده ها در سطح ملی هستیم. نکته جالب توجه آن است که ما بهره مند از پیشینه فرهنگی و علمی، غنی و کارآمد برای مواجهه با مسایل خانواده هستیم. مهمترین متون دینی ما، یعنی قرآن و کلمات پیامبر و معصومان سرشار از توصیه های کارآمد و متناسب با عصر حاضر، در باب اساسی ترین مسایل خانواده تا جزیی ترین موارد آن است. مجموعه تعالیم اسلام در مورد خانواده ما را به نظام و ساختاری رهنمون می کند که پاسخگوی همه نیازهای مادی و روانی خانواده است.روش تربیت در کنار سایر ارکان یک نظام تربیتی از قبیل مبانی ، اصول و اهداف تربیتی از اهمیت انکار ناپذیری برخوردار است. چه اینکه تحقق اهداف و اجرای اصول و پایبندی به مبانی در چارچوب اجرای روش های تربیتی تضمین می گردد. در متون تربیت اسلامی در مورد روش های تربیت ، دیدگاه واحدی به چشم نمی خوردبه طوری که برخی دامنه روش را به سیاست های اجرایی نظام تربیتی گسترش می دهند، درحالی که برخی دیگر آن را به تعامل مربی و متربی یا اقدام متربی در راستای تربیت خویش محدود می کند. بر اساس اهمیت مباحث مطرح شده محقق در پژوهش به بررسی نقش خانواده و جایگاه آن در نظام تربیتی امام علی(ع) در نهج البلاغه پرداخته است. بر این اساس تحقیق حاضر در سه گام )بررسی نقش و جایگاه خانواده در نظام تربیتی، بررسی وظایف تربیتی خانواده، و شناسایی شیوه های تربیتی اثر گذار( به بررسی نقش خانواده و جایگاه آن در نظام تربیتی پرداخته است.

کلیدواژه ها:

خانواده ، تربیت ، نظام تربیتی ، نهج البلاغه