نقش گرافیک محیطی در کنترل رفتار در محیط های باز شهری (نمونه موردی حدفاصل میدان شهید تا چهارراه مخابرات شهر بجنورد)

انسان از طریق ادراکات خویش، مشخصات عینی فضا را به وسیله حواس پنجگانه به مغز منتقل می سازد. لذا محیط اطراف و شرایط فیزیکی تاثیر انکارناپذیری بر رفتار و افکار انسان ها خواهند داشت. با توجه به اثر محیط بر رفتار، نیاز مبرمی به برقراری روابط صحیح فرمها، رنگ ها و همچنین سازمان بندی دقیق بر مبنای اصول بصری وجود خواهد داشت. در این زمینه، استفاده طراحان شهری از دانش و تجربه های خلاق هنری، در مانوستر ساختن فضاها و محیطهای شهری و بهبود کیفیت های بصری و ادراکی آنها، نقش بسزایی خواهد داشت. در همین راستا، از اهداف اصلی این نوشتار، بهره گیری بهجا از علایم بصری و تکیه بر روش های مطلوب و ایده های مناسب در جهت بهتر و ساده تر شدن روابط و کامل کردن زیبایی های بصری در محیط های شهر، در عین توجه به ابعاد فرهنگی بصری در میان مخاطبین فضا و نیازسنجی، بوده است. پژوهش با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی سعی نموده است تا مسایل موجود محدوده مطالعه را از منظر مورد بررسی شناسایی نموده (بررسی چک لیست محقق ساخت، 28 آیتم) و با توجه به ارزیابی ها، راهکارهای مناسب درحوزه گرافیک محیطی و تاثیر آن بر کنترل رفتار در محیط های شهری ارایه نماید. یافته های تحقیق حاکی از آن است که در حال حاضر، 53/6 درصد از عناصر گرافیکی مورد بررسی در محدوده وجود دارند و این در حالی است که تنها حدود 66 درصد از این عناصر دارای کیفیت لازم هستند. به لحاظ کمیت، 25 درصد از عناصر مورد بررسی دارای تناسب تعداد هستند. طبق یافته ها، محدوده مورد مطالعه هیچ گونه هویت منحصر به فردی را برای بهره برداران از خود بعنوان مرکز شهر، ایجاد ننموده و رفتارهای موجود در محدوده، رفتارهای روزمرگی بوده و این از جمله مسایل راهبردی شناسایی شده است. در انتها سعی شده است با توجه به نقش گرافیک محیطی در انتقال پیام، در فضاسازی تصویری، انتقال آداب و سنن، انتقال آداب اجتماعی، ارایه گرایش های اجتماعی و اقتصادی و ... راهکارهایی ارایه شود. این راهکارها زمینه ایجاد رفتارهای درخور یک فضای باز شهری (مرکز شهری سرزنده) بجای رفتارهای عبوری صرف و بدور از هرگونه رنگ تعلق، را فراهم خواهد نمود.

کلیدواژه ها:

گرافیک محیطی ، رفتار ، محیط باز شهری ، هویت ، بجنورد