نماد شناسی سنگ های قیمتی براساس دیوان صایب تبریزی

صایب شاعری طبیعت گرا است، در میان تمامی تصاویری که در دیوان صایب وجود دارد عناصر طبیعی و از آن میان سنگ های قیمتی جایگاه ویژه ای دارند، در این مقاله پس از استخراج تمام کاربردهای سنگ های قیمتی با استفاده از روش تحلیل محتوا به طبقه بندی، توصیف و بیان معانی نمادین آنها پرداخته شده است تا به این پرسش ها پاسخ داده شود که: صایب سنگ های قیمتی را در بیان چه نمادهایی به کار برده است و این نمادپردازی تا چه حد با عناصر به کار گرفته شده، هماهنگی دارد که تاکنون پژوهشی در این مورد صورت نگرفته است. براساس یافته های این گفتار در دیوان صایب از 7 سنگ قیمتی سخن به میان آمده، که یکی از نتایج مهم این بررسی این است که سنگ ها در تحلیل نهایی خود، علاوه بر نمادی از اشیاء پیرامون ما، نمادی از انسان ها همراه با ویژگی های ظاهری و اخلاقی آنها نیز هستند به عنوان مثال عقیق نماد انسانی سخت کوش، ساده لوح و شهرت طلب و گوهر نماد انسان عاقل، غریب، موفق و قانع است. البته با وجود شباهت ها و یکسانی هایی این مضامین در دیوان صایب نسبت به شعرای دیگر بنا بر سبک و دوره زمانی متفاوت و متغییر است؛ مانند فیروزه که علاوه بر بخت سبز و آسمان نمادی از انسانی نازپروده است.

کلیدواژه ها:

صایب ، سنگ های قیمتی ، نمادشناسی