واکاوی وجوه معنایی واژه های مدارا و نرمی در آثار سعدی شیرازی به عنوان یکی از شاخصه های عملی نظام تربیتی اسلام

نیاز جامعه ی امروزی کشور و تلاش برای رعایت هم شکلی و تناسب با نظام های تربیتی دیگر مکاتب دینی و غیر دینی، لزوم استخراج و ثبت اندیشه های ناب و عمیق تربیتی از میان آیات، روایات و آثار بزرگان علم و ادب را که خود زمانی عالمان دین بوده اند، بیش از پیش تاکید می نماید. بررسی و نشان دادن کارکرد ها، مفاهیم و چگونگی کاربرد این شاخصه ها، عالی الخصوص در شعر شاعران و نویسندگان، فرصتی مضاعف ایجاد می کند تا ویژگی های نظام تربیتی اسلام، صریح تر و صحیح تر، نمایان شده و نویسندگان و محققان علوم تربیتی درآوردن شاهد مثال ها و نمونه ها، فراغ بال بیشتری داشته باشند. سعدی یکی از ارکان ادب فارسی می باشد که محققان در تایید افکار بلند ایشان در زمینه های گوناگون ادبی، به ویژه در زمینه ی مسایل تعلیمی و تربیتی، داد سخن داده اند. با این اوصاف، هدف این مطالعه، بررسی وجوه کارکردهای واژه های نرمی و مدارا در آثار سعدی قرار گرفت تا بهتر و بیشتر معلوم گردد که تفکر ایشان در مورد این ویژگی عملی تربیتی اسلام، چگونه است شروع کار با احصا و تعیین بسامد کاربرد این واژه ها با نرم افزار های درج و صریر و گنجور در آثار ایشان بود. سپس به دلیل رویکرد کیفی مطالعه که با روش مطالعه ی مورد ی و تحلیل محتوا نیز، همراه بود، توصیف و تحلیل چرایی و چگونگی این کاربردها در هر نمونه اتفاق افتاد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که سعدی اساسا ،اهل مدارا بوده و به مدارا و نرمی اهمیت خاصی قایل بوده است. با وجود این در یکی دو مورد از ابیات ایشان می توان پیامد های منفی این رفتار را هم که در شرایط و محیط های نامساعد روی می دهد، دریافت که باید مد نظر مربیان تربیتی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

مدارا ، نرمی ، سعدی ، نظام تربیتی ، شاخصه های عملی