ژئوشیمی، کانی شناسی و کاربرد صنعتی کائولن صفی آباد (استان خراسان رضوی) و مقایسه آن با کانسارهای کائولن هلاک آباد، زنوز و دیاموند

کانسار کائولن صفی آباد در 54 کیلومتری شهرستان تربت حیدریه در استان خراسان رضوی واقع گردیده است. بیشترین برونزهای سنگی در محدوده معدنی شامل ایگنیمبریت و توف های دوران سوم زمین شناسی با سن ائوسن می باشد. در اثر دگرسانی گرمابی سنگ های فوق که تحت تاثیر فعالیت های تکتونیکی نیز قرار گرفته اند، کانسار کائولن صفی آباد تشکیل شده است. وجود سه گسل عمده با روند تقریبی شرقی- غربی در منطقه موجب تسریع فرآیند کائولینیزاسیون گردیده است. با توجه به نتایج حاصل از مطالعات شیمیایی، میزان اکسید آلومینیوم نمونه منوسط کانسار بین حداقل 17/69 درصد تا 19/84 درصد متغیر است، ضمن میزان اکسید سیلیسیم بین حداقل 48/02 درصد تا حداکثر 60/12 درصد در تغییر است. بالا بودن مقدار اکسید آلومینیوم و پایین بودن میزان اکسید سیلیسیم موجب افزایش مقاومت فرآورده های سرامیکی در برابر شوک های گرمایی می گردد. این ویژگی در مورد فرآورده های سرامیکی کائولن صفی آباد نسبت به کائولن هلاک آباد و زنور در ایران بیشتر و نسبت به کائولن در انگلستان کمتر است. سفیدی و شفافیت رنگ فرآورده های سرامیکی تحت تاثیر میزان اکسید آهن و تیتان نمونه کائولن می باشد. این مقادیر در نمونه های کائولن زئور و دیاموند کمتر و در نمونه کائولن هلاک آباد بیشتر از کائولن صفی آباد است. لذا فرآورده های سرامیکی حاصل از کائولن صفی آباد نسبت به هلاک آباد از کیفیت بالاتر و نسبت به کائولن زنور و دیاموند از کیفیت پایین تری برخوردار است، بطوری که رنگ کائولن صفی آباد بعد از پخت در 800 درجه سانتیگراد، کرم روشن می باشد. مطالعات کانی شناسی به روش XRD حاکی از حضور آلفا کوارتز و اولیگوکلاز به عنوان کانی های اصلی و کائواینیت، مسکویت و بیوتیت به عنوان کانی های فرعی و مینرال های گروه اسمکتیت به عنوان کانی های ثانویه می باشد. خواص فیزیکی و شیمیایی کانسار صفی آباد ارتباط مستقیمی با کانی شناسی و نحوه تشکیل آن دارد. بطوری که فراوانی میزان کانی کائولینیت در نمونه ها موجب افزایش کیفیت شیمیایی و در نتیجه بهبود اختصاصات فیزیکی نمونه مانند افزایش مقاومت فشاری و کاهش ضریب نمونه در 100 درجه سانتیگراد، بالا بودن نقطه ذوب و رنگ مناسب آن بعد از پخت شده است.

کلیدواژه ها:

کائولینیت ، کانی شناسی ، خراسان رضوی ، صفی آباد