بررسی مفهوم زیبایی شناسی در معماری ایرانی اسلامی با رویکردی بر معماری مساجد شهرهای ایران

امروزه زیبایی شناسی به عنوان یکی از اصول مهم در موسیقی،معماری، شهرسازی، گرافیک و دیگر حیطه های هنر مطرح می باشد. معماری و در سطح کلانتر آن شهرسازی با زیبایی کالبدی نهفته در جسم و روح بنا، نیاز انسان به زیبایی را پاسخ می دهد. زیبا شناس ی،درک محیط پیرامون و ارتقای کیفیت فضا های شهری و به تبع آن فضاهای معماری و زندگی را میسر می کند. معماری متاثر از آموزه های اسلام، نوع زندگی مسلمان را در برهه ها ی مختلف تار یخیدگرگون کرده است. یکی از شاخصه های شهر اسلامی مسجد می باشد. مسجد کانون تجلی هویت معنوی مسلمانان است که از صدر اسلام تاکنون به عنوان مهم ترین عنصر معماری مورد توجه قرار گرفته است و به شهر اسلامی محوریت می بخشد. مهم ترین کارکرد مسجد عبادت است اما در قرون نخستین اسلامی، همچون برخی از مساجد امروزی، کارکرد مسجد به عبادت محدود نمی شد بلکه در راستای تحقق اهداف دین اسلام، امور فرهنگی - آموزشی، سیاسی، نظامی، اجتماعی و قضایی نیز دراین مکان مورد توجه واقع میگردید. پژوهش حاضر مروری توصیفی و تاریخی است که با استفاده از روش مرور اسنادی و کتابخانه ای صورت گرفته است. در این مقاله ابتدا به تعریف زیبایی و بررسی ماهی ت زیبا یی پرداخته م ی شود، سپس به عوامل تاثیرگذار بر زیبایی معماری و هنر ایرانی- اسلامی و همچنین به شناخت مفهوم زیبایی از منظر پژوهشگران عرصه ها ی هنر اسلامی - ایرانی پرداخته شده است و به نقش عوامل موثر در شکل گیری این هنر در معماری مساجد و همچنین علل تداوم آن در معماری اسلامی و روشن ساختن جایگاه مسجد درشهر اسلامی پرداخته می شود.

کلیدواژه ها:

زیبا یی و مسجد ، ز یبا یی شناسی اسلام ی ، معماری و شهرسازی اسلامی ، معماری ایرانی ، مفهوم زیبایی