ابلیس در نگاه سنایی

درتاریخ تصوف گروهی ازعارفان به دلیل ستایش هایی که برخلاف اهل شریعت ازابلیس کرده اند ، مدافع او محسوب می شوند ، کسانی چون حلاج ، عین القضات همدانی ، احمد غزالی ، خرقانی و.... ازاین گروه اند دفاعیاتی که دراینزمینه مطرح شده است حول دومحوراصلی امروابتلا واعتقاد به عبادت عاشقانه وشهود عارفانه دورمی زند .سنایی غزنوی با غزل منتسب به وی با این مطلع :با اودلم به مهرومودت یگانه بود سیمرغ عشق را دل من آشیانه بودظاهرا دراین گروه ازعرفا جای می گیرد . هدف ازاین پژوهش پاسخ به این مسیله است که با توجه به دیدگاههای غالب سنایی درآثارش درباره ابلیس ، آیا واقعا می توان اورا درگروه عارفان ستایشگرابلیس جای داد با جمع بندی ریوس مطالب وتحلیل ابیاتی که سنایی درتوصیف ابلیس درحدیقه ، دیوان ومثنوی های خویش آورده است، می توان به این نتیجه رسید که مضمون این غزل خارج ازحوزه فکری ، نوع نگرش وبینش عرفانی سنایی است ، اما ازآنجایی که این غزل تقریبا درهمه نسخه های موجود دردیوان سنایی وجود دارد ، نمی توان به صراحت نظرداد که این غزل ازسنایی نیست .

کلیدواژه ها:

ابلیس ، سنایی ، سجده ، شریعت ، عزازیل ، کبر ، ، ابلیس درقرآن ،