کشف سیاهکاری های شاه قاجار در آینه سفید و بی زنگار طبع شاعری گمنام

تاریخ آیینه تمام نمای رخدادهای گذشته است وگرچه مطالعه آن طبق نص صریح قرآن باعث افزایش آگاهی و عبرت آدمیان اعم از فقیر و غنی و شاه و رعیت است اما مطالعه دقیق و عالمانه آن می تواند بالاختصاص الگویی عالی برای برنامهریزی های اثر بخش حاکمان و صاحب منصبانی باشد که دایره تاثیر تصمیماتشان گاه چندین نسل را تحت الشعاع قرار می دهد و از آنجا که مردمان هر عصر معمولا سرنوشت ها، اتفاقات مهم و حتی آن دسته از خواسته ها و مکنونات قلبی خودرا - که به دلایل مختلف سیاسی- اجتماعی،قدرت بیان آن را نداشته اند- مکتوب می ساخته اند، در همین راستا مطالعه وبررسی نسخه های خطی به جامانده از قرون و اعصار گذشته، یکی از راههای دستیابی به تجربیات گذشتگان در دامنه تاریخ است. نسخه خطی سفرنامه منظوم ناصرالدین شاه اثر طبع لطیف شاعری گمنام به نام عیوقی است که به اذعان خودش برایجلب نظر شاه و دریافت صله ای که به امرار معاشش کمک کند سروده و از جمله همان آثاری است که تصحیح آن برای روشن شدن ویژگی های ادبی و واقعیت های اجتماعی – سیاسی عصر سیاه قاجاری با تاکید بر کشف و دستیابی به انگیزهها و تاثیرات مثبت و منفی سفر ناصرالدین شاه به فرنگ ضروری می نماید. در این نوشتار برآنیم تا با نگاهی موشکافانه بهبررسی ادبی ، سبکی و محتوایی منظومه پرداخته و با معرفی این نسخه به جامعه علمی و ادبی، گامی در راستای تبیین جلوه های پنهان تاریخ قاجاری برداریم.

کلیدواژه ها:

نسخه خطی ، سفرنامه منظوم ، عیوق ، ناصرالدین شاه ، تاریخ عصر قاجار