جلوه های غیرت درمتون عرفانی ادب فارسی(تا قرن هشتم)

غیرت از اصطلاحات مهم عرفانی است که ملازم مفاهیمی چون محبت و عشق بوده و عبارت از کراهت مشارکت غیردر حق محبوب و محب و محبت است. این پژوهش پس از بیان دیدگاه قرآن و روایات، به واکاوی ریشه ها و بررسیسخنان عارفان در خصوص مفهوم غیرت و جنبه های مختلف آن در آثار منثور و منظوم عرفانی پرداخته است. هدف این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، زمینهسازی برای فهم و درک درستتر مفهوم غیرت در متونصوفیه و بازتاب آن در اشعار عرفانی است. این بررسی ضمن تحلیل مفهوم غیرت از منظر رابطه خداوند با عالم به نحو عام و تکوینی ونیز نسبت بین حق و خلق به نحو خاص و شخصی؛ نشان میدهد که کلام برخی از عارفان از شایبهغیرت کونی و بشری مبرا بوده و منبعث از ژرفای معرفت الهی و توحیدی است. این اصطلاح ضمن اثرپذیری از آموزههای قرآن و سنت، به شدت در آثار منثور و منظوم عرفانی بازتاب دارد. از این رو، درک درست از غیرت وبازتاب آن از منظر حق و خلق، ونیز نسبتش با مفاهیمی چون محبت و عشق، منجر به شناخت صحیح و معرفت کامل از غیرت عرفانی میگردد.

کلیدواژه ها:

غیرت ، عشق ، عرفان ، محب ، محبوب ، محبت ، معرفت ، صوفیه