مکان یابی مناسب جهت احداث سد کوتاه خاکی با استفاده از رویکرد نوین در محیط GIS و IDRISI مطالعه موردی(سد خاکی گلبلاغ در شهرستان بیجار، استان کردستان)

مدیریت بهینه منابع آب نیازمند کسب اطلاعات دقیق، از چگونگی شرایط حاکم بر منابع و پیشبینی وضعیت آینده است. هدف از این پژوهش انتخاب بهترین مکان در حوضه آبخیز اوزن دره به منظور احدث سدهای خاکی جهت توسعه پایدار منابع آب است. مطالعات مکان یابی (Facility Location) هم در سطح ملی و هم در سطح بین المللی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این میان شناخت هدف ها و روش های حل مسایل مکان یابی، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. انجام مطالعات مکانیابی نیازمند تخصص هایی، از جمله: تحقیق در عملیات، روشهای تصمیمگیری، جغرافیا (زمین شناسی و آب و هوا)، اقتصاد مهندسی، علوم کامپیوتر، ریاضی، بازاریابی، طراحی شهر و غیره است. در بسیاری از مناطق جهان به خصوص نواحی خشک و نیمه خشک، یکی از راه حل های مقابله با سیلاب های بزرگ در فصول پرباران، احداث سد می باشد، چراکه سدها علاوه بر ذخیره سازی آب، با ذخیره کردن سیل نیز باعث کاهش دبی اوج سیلاب و خسارات وارده ناشی از آن می شوند. از این رو باید در مکان هایی احداث شوند که بهترین کارایی را از نظر حجم مخزن و کاهش دبی سیل داشته باشند. در این مقاله تناسب زمین برای احداث سدهای کوتاه خاکی در حوضه آبخیز اوزون دره واقع در استان کردستان با مساحت 170/09 کیلومترمربع، بر پایه پنج معیار (شیب بستر آبراهه، فاصله از روستا، فاصله از منابع قرضه، فاصله از اراضی کشاورزی، مناطق با فرسایش شدید) ارزیابی و نقشه تناسب زمین در منطقه مورد مطالعه تهیه گردید. این نقشه نواحی اولویت دار و مناسب برای احداث سدهای کوتاه خاکی را ارایه می دهد. نتایج پژوهش، نشان دهنده این امر می باشد که %27 از کل منطقه برای احداث سدهای کوتاه خاکی مناسب می باشند.

کلیدواژه ها:

تناسب زمین ، سدهای کوتاه خاکی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، مکان یابی