تحلیل و بازنگری مفهوم معماری معاصر ایران در گذر زمان

در این مقاله به تحلیل و بررسی موضوع معماری معاصر در ابعاد مختلف پرداخته شده، که هدف از بیان این موضوع، مرور کلی برتحولات معماری ایران در دوره ی معاصر و پرداختن به گذیدهای از دیدگاهها و اندیشهها در حوزهی جامعه و فرهنگ و نیز با نگاه به وضعیت تحولات در معماری ایران صورت میپذیرد. این تحقیق با استناد از روش تحلیلی-توصیفی، بیانگر این موضوع میباشد، که تاریخ، سنت و فرهنگ اسلام رابطه مستقیمی با معماری ایرانی دارد، ولی عوامل دیگری هم در این موضوع دخالت دارند. اجماع محققان تاریخ معاصر ایران بر این است که اولین جرقه ضرورت تغییر نظام گذشتهی حاکم بر جامعه و تاریخ ایران، به وسیله عباس- میرزا در تبریز زده شد، این مقایسه در چهار دوره از تاریخ معاصر ایران از اواسط قاجاریه تا دورهی اسلامی به طور جداگانه صورت میگیرد. انقلابات صنعتی اروپا در قرن نوزدهم میلادی که به عنوان عامل اساسی و اصلی تغییرات و تحولات در معماری و شهرسازی اروپا و امریکا و خاستگاه اصلی معماری و شهرسازی مدرن است که مصادف با حکومت سلسله قاجاریه در ایران میباشد. ورودمعماری نئوکلاسیک غرب و به طور کلی ورود معماری غربی به ایران، از زمان ناصرالدین شاه قاجار یعنی از نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی صورت گرفت. تا پیش از این تاریخ معماری در ایران همواره از سنت الگو میگرفت. اما در دوره اول پهلوی کودتای 1299 شمسی مصادف با خاتمه جنگ اول جهانی یعنی سال 1920 میلادیست و در دو دهه 1300 تا 1320 شمسی شهرسازی و معماری با جهات کاملا0 تازهای به خود میگیرد که این بار نیز تحت تاثیر مسقیم تغییرات و تحولات شهرسازی و معماری در اروپاست، ولی در دورهی دوم پهلوی اینبار تحولات شهرسازی و معماری ما بیش از پیش تحت تاثیر مستقیم اروپا و امریکاست، معماری در دوره جمهوری اسلامی اجتناب این نسل از معماری مدرن برخلاف اسلافشان به معنای علاقه آنان به آشتی دادن این شکل از معماری با معماری سنتی ایران نیست و از اینرو میتوان آنان را نئومدرن دانست. از مهمترین اهداف این تحقیق بررسی و شناخت مسیر کلی طی شده در معماری معاصر اسلامی و عوامل تاثیرگذار بر آن میباشد. جهت دستبابی به شناخت بهتر موضوع، در پایان مقاله با ذکرنمونه موردی در دورهی دوم پهلوی (رمانتیسم) پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

معاصر ، پهلوی ، معماری ، رمانتیسم ، معماری ایرانی