تحلیل همدیدی- پویشی بارشهای سیلزا در حوضه بازفت (نمونه موردی: سیلاب 4 تا 9 اسفند 1370)

تحلیل شرایط همدیدی الگوهای گردش جوی، در شناسایی عوامل موثربر وقوع بارش های سنگین حائز اهمیت است. به ویژه آنکه این نوع بارش با تبدیل به رواناب، می تواند پیامدهای زیان باری به دنبال داشته باشد. در اکثر حوضه های آبخیز ایران به ویژه مناطق جنوب و جنوب غرب کشور همه ساله بارش های سنگین، سیل های مخربی را ایجاد می کند. رودخانه کارون ازمهمترین و پرآب ترین رودخانه های حوضه آبریز خلیج فارس می باشد که حوضه بازفت یکی از مهمترین سرشاخه های رود کارون محسوب می شود که میزان بارندگی درآن نسبتاً درحد بالایی است. در این پژوهش جهت بررسی شرایط همدید بارش های سیل زا در حوضه بازفت از داده های روزانه و ساعتی دبی و داده های روزانه بارش در طی دوره آماری 29 ساله (1360-1388) استفاده شد. با توجه به داده های دبی ایستگاه مرغک که در خروجی حوضه قرار دارد 220 سیل شناسایی شد و نمودارهای فراوانی ماهانه و سالانه این پدیده ترسیم گردید. همچنین جهت واکاوی همدید سازوکار این رخداد، سیلاب هفت روزه 1370/12/4 تا 1370/12/9 (1992/2/23- 1992/2/28) به عنوان مورد مطالعاتی انتخاب شد. به منظور بررسی همدیدی– پویشی سامانه های سیل زا، نقشه های تراز دریا، تراز 500 هکتوپاسکال، شارهمگرایی، مولفه مداری ونصف النهاری باد در ساعت 00 درگستره 10- تا 120 درجه طول شرقی و صفر تا 80 درجه عرض شمالی ترسیم شد. بررسی الگوهای جوی روزهای مورد مطالعه نشان داد که شکل گیری یک ناوه بر روی شرق مدیترانه و قرارگیری منطقه واگرایی ناوه بر روی حوضه بازفت با فرارفت هوای گرم و مرطوبی که در سطح زمین ایجاد شده، سبب ایجاد ناپایداری گسترده بر روی حوضه مورد مطالعه شده است. مهمترین منابع رطوبتی این بارش ها دریای مدیترانه، دریای سرخ و خلیج فارس بوده است.

کلیدواژه ها:

واکاوی همدید ، بارش های سیل زا ، حوضه بازفت