مقایسه و ارزیابی آلوده کننده های گیاه و خاک در ابتدا و انتهای فصل رویش (مطالعه موردی: جنگل تحقیقاتی حاج بختیار ایلام)

درختان سالم با گذشت زمان بر اثر استرس های زیست محیطی ضعیف شده و مورد حمله ارگانیسم های ثانویه قرار می گیرند. پدیده ریزگرد که از غرب و جنوب غرب وارد کشور می شود، استان ایلام را شدیدا تحت تاثیر قرار داده و در مواقع بحرانی و شدیدتر غرب تا مرکز کشور را متاثر می سازد. به دلیل تغییرات فشار شدید در بین صحاری عربستان، یمن، امارات متحده عربی و عمان با جنوب عراق و وزش طوفان های شدید در این مناطق که عمدتا شامل اراضی ماسه ای و رسی هستند، فرسایش بادی شدیدی اتفاق افتاده و این امر باعث برخاستن ذرات عمدتا کمتر از 05/0 میلیمتر به هوا شده و به دلیل اینکه جهت جریان به طرف نواحی جنوب غربی ایران می باشد، این مناطق به شدت تحت تاثیر جریانات گرد وغبار قرار گرفته اند.درتحقیق پیش رو، مکان زیست ردیابی استان ایلام و نوع زیست ردیاب درخت بلوط و زمان زیست ردیابی سال های1392و 1393 می باشد. در اجرای این تحقیق، آغاز نوبت های اول نمونه برداری با فروردین ماه (آغاز فصل رویش)ونوبت های آخرنمونه برداری با پایان شهریور ماه (پایان فصل رویش) انطباق کامل داشت. میزان غلظت موجود چهار عنصر(سرب، روی، نیکل و کادمیوم) در خاک، شاخه و برگ های نمونه برداری شده درخت بلوط از رویشگاه تحقیقاتی حاج بختیار ایلام در دو سال متوالی و در هشت تکرار، جمع آوری و پس از طی مراحل آماده سازی، توسط دستگاه ICP اندازه گیری و مورد سنجش و مقایسه قرار داده شده است. نتایج بیانگر آن بود که از ابتدای فروردین تا تاپان شهریور مقدار عناصر سنگین در نمونه های خاک،برگ و شاخه درختان بلوط افزایش یافته است. تفاوت میانگین فلزات سنگین نمونه‏برداری های ماه خرداد و شهریور نسبت به ماه فروردین و اردیبهشت در سطح 5% معنی‏دار بوده و چندین برابر شده است. در آخرین نوبت نمونه‏برداری (پایان شهریور)، مقادیر سرب، کادمیم و نیکل به‏ترتیب هفت، پنج و حدود چهل برابر مقادیر آنها نسبت به نخستین نمونه‏برداری در اوایل بهار بوده است. یافته های این تحقیق مقدارکادمیم رادربرگ درختان سال موروبه خشکیدگی درآخرین زمان برداشت، درشهریور به ترتیب 64/0 و28/2میلی گرم برکیلوگرم نشان دادکه این غلظت، برای درخت درحد بحرانی وبالاتر از حد طبیعی01/0 -3/0میلی گرم برکیلوگرم است.

کلیدواژه ها:

جنگل حاج بختیار ، جذب اتمی عناصر سنگین ، ریزگرد ، زوال بلوط ، فلزات سنگین