بررسی موسیقی مذهبی بلوچستان ایران و شبه قاره با تأکید بر موسیقی قوالی و گواتی با رویکرد اتنوموزیکولوژی

موسیقی بخشی از هنر و فرهنگ یک قوم یا یک جامعه محسوب میشود. در میان اشکال مختلف موسیقی، بعد مذهبی آن منزلت ویژهای دارد. بررسی نشانههای مشترک بین موسیقی ایران و شبه قاره با توجه به سابقه روابط تاریخی و فرهنگی دیرپای دو کشور به ویژه بین بلوچستان ایران و شبهقاره نشان میدهد که چقدر وجوه مشترک قابل توجه است. در این مقاله این پرسش وجود دارد که برهمکنشهای فرهنگی و تأثیر و تأثر موسیقی سنتی بلوچستان ایران و شبه قاره طبق دادههای قوم باستانشناسی موجود از گذشته، در چه بخشهایی از موسیقی مذهبی این مناطق نمایان شده است. به همین دلیل این مقاله سعی دارد با رویکرد اتنوموزیکولوژی یا روش بررسی و شناخت موسیقی اقوام و ملل، به شناخت موسیقی مذهبی بلوچستان و ارتباط آن با موسیقی شبهقاره بپردازد. بدین منظور با بررسی و پژوهش میدانی و استفاده از اسناد کتابخانهای و تحلیل ملودیهای رایج در موسیقی مذهبی این مناطق به گردآوری مطالب پرداخته شده است. بررسیها نشان میدهد قطعات موسیقیای در مدح پیامبر اسلام (ص)، امام علی(ع) و بزرگان دین اسلام در هر دو منطقه به صورت مشترک وجود دارد که به نامهای قوالی و گواتی شناخته میشوند و حتی به صورت وسیله درمانی با ایجاد خلسه در فرد نیز کاربرد دارند. از نتایج حاصله از این پژوهش، تأثیر بسزای موسیقی قوالی شبه قاره بر روی موسیقی گواتی بلوچستان ایران میباشد که از لحاظ مضمون اشعار، کاربرد و ارتباط راگاهایی که از آنها برای ساخت ملودیها در این دو منطقه استفاده میشود، مشابه یکدیگر هستند. از این رو غنا و تعالی موسیقی بلوچستان ایران در خور مطالعه و تأمل بیشتر است.

کلیدواژه ها:

اتنوموزیکولوژی ، موسیقی مذهبی ، شبه قاره ، بلوچستان