اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر طرحواره بر استرس و فرسودگی شغلی مربیان مهد کودک تهران

امروزه اهمیت و نقش سرنوشت ساز شغل در ابعاد گوناگون زندگی انسان برکسی پوشیده نیست، چرا که هر شغل علاوه بر اینکه وسیله تأمین هزینههای زندگی است، ارتباط مستقیمی با سلامت جسمی –روانی فرد داشته و زمینهساز بسیاری از نیازهای غیرمادی او میباشد. اگرچه کار، یک منبع بسیار مهم برای امرار معاش و احراز موقعیتهای اجتماعی است، در عین حال میتواند به نارضایتی و تحلیل بردن قوای جسمانی و روانی فرد منجر گردد، زیرا محیط کار از محرکهای فیزیکی، روانی و اجتماعی تشکیل شده است که هرکدام از این عوامل میتواند باعث بروز فرسودگی شغلی گردد. پدیده فرسودگی شغلی بخش اجتنابناپذیر زندگی حرفهای را تشکیل می دهد و از تجارب ناشی از شغل سرچشمه می گیرد. فرسودگی شغلی عبارت است از حالتی از خستگی جسمی، هیجانی و ذهنی که به دلیل فشار مداوم و مکرر ناشی از برخورد فشرده و درازمدت با عوامل انسانی یا فیزیکی بوجود آمده و پدیده ای عمومی و فراگیر است که حاصل تعامل متقابل بین شخصیت فرد و محیط کار میباشد که منجر به از دست دادن انگیزه، اشتیاق، انرژی و کاهش عملکرد مطلوب در زندگی فرد میشود. این فرسودگی بیشتر در مشاغلی پدید می آید که افراد میزان زیادی از ساعات کاری را در ارتباط نزدیک با انسانها میگذرانند. هر شغلی با استرس همراه است اما برخی مشاغل استرس های زیادی دارند. حرفهی معلمی به خصوص معلمی در سطح پیش دبستان و مهدکودک از جمله مشاغل پراسترس است و چنانچه که معلمان دارای باورهای غلط ناشی از دوران گذشته خود باشند، بیشتر در معرض فرسودگی شغلی قرار خواهند داشت. از آنجا که مربیان نقش به سزایی در پرورش توانایی و استعدادهای کودکان دارند ، باید از سلامت روانی، عزت نفس و رضایت شغلی برخوردار باشند تا پرورش کودکان به بهترین شکل صورت گیرد و از آنجا که فرسودگی شغلی می تواند در نتیجهی باورهای شناختی نادرست و طرحواره های ناسازگار مربیان شکل بگیرد و مستقیما اثرات خود را روی کودکان و افرادی که با آنها در ارتباط هستند بگذارد، اهمیت این پژوهش و لزوم استفاده از رویکرد طرحواره درمانی اینگونه مشخص میشود که میتوان از طریق شناسایی طرحوارههای ناسازگار اولیه و برگزاری دورهها و کارگاههای مشاوره گروهی برای شناخت و تغییر این طرحوارهها، فرسودگی شغلی را کاهش داد.تحقیقات نشان داده است که مداخله شناختی-رفتاری مبتنی بر طرحواره و فنون مربوط به این روش، جهت افزایش رضایتمندی فردی و شغلی مناسب است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش مشاوره گروهی مبتنی بر طرحواره بر استرس و فرسودگی شغلی بوده است. روش این تحقیق به صورت نیمه آزمایشی از نوع پیشآزمون-پسآزمون بوده و در آن از دو گروه آزمایش و کنترل استفاده شده است. جامعه آماری، مربیان زن در مهدکودکهای تهران بوده است. نمونه، 20 مربی زن با بالاترین سطح استرس و فرسودگی شغلی است که بصورت تصادفی 10 نفر در گروه کنترل و 10 نفر در گروه آزمایش گماشته شدند. در این پژوهش از تست فرسودگی شغلی (MBI) و تست استرس شغلی (HSE)استفاده شده و از هر دو گروه پیشآزمون– پسآزمون به عمل آمد. اطلاعات با روش واریانس یک راهه (ANOVA) تجزیه و تحلیل شد. یافتهها نشان داد که میانگین نمرات فرسودگی و استرس شغلی نسبت به پیشآزمون و همچنین نسبت به گروه گواه کاهش یافت. بر این اساس، مشاوره گروهی مبتنی بر طرحواره، فرسودگی شغلی را کاهش داد. بنابراین، این شیوه آموزش مشاوره گروهی در محیطهای شغلی میتواند به کار برده شود.

کلیدواژه ها:

استرس شغلی ، فرسودگی شغلی ، مشاوره گروهی مبتنی بر طرحواره