رابطهی بین طرحوارههای ناسازگار اولیه و دشواری در تنظیم هیجان با اختلالات برونیسازی دختران

مقدمه: اختلال های دوران کودکی شامل دو گروه هستند: گروه اول، اختلال های درونی سازی که نمود آن بر خود فرد است نه دیگران مانند افسردگی، اضطراب و شکایات جسمانی؛ گروه دوم، اختلال های برونی سازی که نمود آن بر دیگران است و شامل اختلال سلوک، بیش فعالی و اختلال لجبازی- نافرمانی می شود. باتوجه به شروع زودهنگام و ثبات نسبی این مشکلات، شناسایی عواملی که در بروز این اختلال ها دخیل هستند از اهمیت بالینی، تحصیلی و اجتماعی بالایی برخوردار است. با نگاهی به پیشینه پژوهشی این اختلالات در سالهای اخیر، از یک سو گسترش تبیین ها و مداخلات مبتنی بر رویکردهای موج سوم از جمله مدل طرحواره درمانی را در می یابیم و از دیگرسوء شاهد تأکید روزافزون بر مطالعات و مداخلات درمانی مرتبط با تنظیم هیجان هستیم. اثر طرحواره ها را در بروز و تداوم طیف وسیعی از اختلالات درونی سازی و برونی سازی گزارش شده است. نتایج پژوهش ها نشان می دهد که تنظیم هیجان با الگوهای آسیب شناسی روانی آمیختگی کامل دارد مروری بر DSM_IV و انجمن روانپزشکی آمریکا آشکار کرد که 50 درصد از اختلال های محور اول و 100 درصد اختلال های محور دوم در برگیرنده نقایص در تنظیم هیجانی است. هم چنین پژوهش ها نشان داده اند که نقص در تنظیم هیجانی با اختلالات درون ریز و برون ریز ارتباط دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه طرحواره های ناسازگار اولیه و دشواری در تنظیم هیجان با اختلالات برونی سازی و تعیین سهم هریک از این دو متغیر در پیش بینی اختلالات برونی سازی دختران انجام شد.روش: 348 دانش آموز پایه ششم ابتدایی از ناحیه های 1و 2 آموزش و پرورش شهر یزد به روش نمونه گیری مورگان انتخاب شده و مقیاس اختلالات رفتاری کودکان (CSI-4)، پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه کودکان و پرسشنامه دشواری در تنظیم هیجان (DERS) را تکمیل کردند. جهت تحلیل داده ها از شاخص های توصیفی، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام بر پایه نرم افزار 18-SPSS استفاده شد. یافته ها: براساس نتایج آزمون همبستگی، افزایش میزان دشواری در تنظیم هیجان و طرحواره های ناسازگار اولیه با افزایش نمرات خرده مقیاس های اختلالات برونی سازی همراه بود. اطلاعات حاصل از همبستگی بین طرحواره های ناسازگار اولیه و دشواری در تنظیم هیجان نیز حاکی از ارتباط مثبت معنادار بین نمره کل طرحواره های ناسازگار اولیه با نمره کل دشواری در تنظیم هیجان است. برای پیش بینی سهم طرحواره های ناسازگار اولیه و دشواری در تنظیم هیجان بر اختلالات برونی سازی از رگرسیون چندمتغیری به شیوه گام به گام استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که طرحواره های ناسازگار تنهایی، خود تحول نایافته ( گرفتار)، ایثار و استحقاق از توان پیش بینی برای اختلالات برونی-سازی برخوردار هستند. علاوه بر این، زیرمقیاس های دشواری تنظیم هیجان از جمله خرده مقیاس های دشواری در رفتار هدفمند، دشواری در کنترل تکانه و عدم پذیرش پاسخ های هیجانی به صورت معناداری شدت اختلالات رفتاری کودک را پیش بینی می کنند(001/0>p). نتایج حاصل از ارتباط طرحواره های ناسازگار اولیه و دشواری در تنظیم هیجان نیز نشان داد که این دو متغیر دارای رابطه ی مثبت و معنادار هستند(001/0>p).نتیجه گیری: اختلالات برونی سازی کودکان تا حد زیادی می تواند تحت تأثیر طرحواره های ناسازگار و دشواری تنظیم هیجان آنها باشد و از آن جائی که سبک های تنظیم شناختی هیجان نقش مهمی در رابطه بین تجربه رویدادهای منفی و علایم اختلالات برونی سازی ایفا می کند، آموزش شیوه های تنظیم هیجان و آموزش باورهای منطقی به آنها کودکان اهمیت زیادی دارد.

کلیدواژه ها:

اختلالات برونی سازی کودک ، طرحواره های ناسازگار اولیه ، دشواری تنظیم هیجان