مشکلات خواب و نظم دهی هیجان در بزرگسالان

مقدمه و اهداف: کاهش کیفیت خواب بر زندگی فردی و تحصیلی دانشجویان از بسیاری از جهات حائز اهمیت است. ارتقاء کیفیت خواب یکی از مولفه های مهم در زندگی انسان است و می تواند به افراد در حفظ منابع انرژی کمک کرده و بر بسیاری از رفتارهای انسان تاثیر بگذارد. نظر به اینکه دانشجویان از حساس ترین گروه های جامعه هستند و با توجه به اهمیت مشکلات خواب در یادگیری و افزایش توان علمی و آموزشی آنان، پژوهش حاضر با هدف شناخت رابطه مشکلات خواب و دشواری نظم دهی هیجان در بزرگسالان انجام شد. روش شناسی و ابزار: روش پژوهش حاضر از نوع مقطعی بر مبنای یک طرح همبستگی است و جامعه آماری کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شاغل به تحصیل در سال 93-92 بودند که از بین آنها 292 نفر (162 پسر و 130 دختر) به عنوان نمونه آماری که با روش تصادفی طبقه ای از دانشکده های مختلف (دانشکده فنی، علوم انسانی، علوم پایه، روانشناسی و علوم تربتی، و مدیریت حسابداری) انتخاب شدند. میانگین سنی دانشجویان مرد 26 سال با دامنه 19 تا 51 و انحراف استاندارد 91/6 و میانگین سنی دانشجویان زن 4/25 با دامنه 19 تا 53 و انحراف استاندارد 6 است. در این پژوهش از ابزارهای زیر استفاده شد: 1- مقیاس های دشواری در نظم دهی هیجان (DERS؛ گراتز و رومر، 2004) و 2- شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ (PSQI؛ بایس، رینولدز، مانک، برمن و کوپفر، 1989). مقیاس های دشواری در نظم دهی هیجان، با 36 گویه الگوهای نظم دهی هیجانی افراد را مورد ارزیابی قرار می دهد. گراتز و رومر (2004) روایی این پرسشنامه را 93/0 و پایایی آن را به روش آلفای کرونباخ 80/0 گزارش کرده اند. امینیان (1388) پایایی آن را با دو روش آلفای کرونباخ و دو نیمه سازی به ترتیب برابر 86/0 و 80/0 و حیدری و اقبال (1389) نیز با استفاده از این دو روش ضرایب 91/0 و 85/0را اعلام کرده اند. همبستگی مثبت معناداری نیز بین این پرسشنامه و پرسشنامه هیجان خواهی زاکرمن وجود دارد (امینیان، 1388) که نشان دهنده روایی مناسب مقیاس می باشد. شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ با ﻫﺠﺪه ﮔﻮﯾﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﻮاب ﻃﯽ ﯾﮏ ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺘﻪ را در ﻫﻔﺖ ﻃﺒﻘﻪ ﻣﯽﺳﻨﺠﺪ: 1) ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﻠﯽ ﻓﺮد از ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﻮاب 2) ﺗﺄﺧﯿﺮ در ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺘﻦ 3) ﻃﻮل ﻣﺪت ﺧﻮاب 4) ﮐﻔﺎﯾﺖ ﺧﻮاب 5) اﺧﺘﻼﻻت ﺧﻮاب 6) ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف داروی ﺧﻮاب آور 7) ﻋﻤﻠﮑﺮد روزاﻧﻪ. همسانی دروﻧﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی آﻟﻔﺎی ﮐﺮوﻧﺒﺎخ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ 80/0 و پایایی آن با روش بازآزمایی از 93/0 ﺗﺎ 98/0 ﮔﺰارش ﺷﺪ. در ﭘﮋوﻫﺶ آقابابایی و اینانلو (1389) آﻟﻔﺎی ﮐﺮوﻧﺒﺎخ ﻣﻘﯿﺎس ﺑﺮاﺑﺮ72/0ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ. دانشجویان به صورت خودگزارش دهی این پرسشنامه ها را تکمیل کردند که از معتبرترین مقیاسهای سنجش روانشناختی بوده و به صورت گروهی اجرا می شوند. نتایج: تحلیل همبستگی داده ها نشان داد مشکلات خواب دانشجویان با دشواری آنان در نظم دهی به هیجان رابطه مثبت معنادار دارد (249/0r = ). به عبارت دیگر هر چه افراد در نظم دهی به هیجان هایشان دشواری بیشتری داشته باشند مشکلات خواب بیشتری هم دارند. تحلیل رگرسیون نیز آشکار ساخت نظم دهی هیجان 6% تغییرات مشکلات خواب دانشجویان را تبیین می کند. همچنین سن شرکت کنندگان با میزان دشواری آنان در نظم دهی هیجان و مشکلات خواب رابطه منفی نشان داد. به این معنا که با افزایش سن نظم دهی هیجانی افزایش یافته و کیفیت خواب بهبود می یابد. بحث: علی ر غم وجود پژوهش های کم تعدادی که در این زمینه انجام گرفته است می توان به یافته هایی اشاره کرد که با یافته های این پژوهش همخوانی دارند. در یک پژوهش آزمایشی (مینکل، مک نیلی، جیاناروس، درابانت، گروس، مانوک و حریری، 2012) این نتیجه بدست آمد که کیفیت خواب به طور کلی با نظم دهی هیجان رابطه معنادار دارد به طوری که نمره کیفیت خواب افراد با فعالیت عصبی بخش های مرتبط با نظم دهی هیجان در ناحیه پیش پیشانی کورتکس افزایش یافت.

کلیدواژه ها:

دشواری در نظم دهی هیجان ، مشکلات خواب ، دانشجویان