استقرار بازار آب گامی اساسی در مدیریت منابع آب (مطالعه موردی؛ دشت های ممنوعه شرق استان کردستان)

با توجه به ویژگی ها و مسائل اقتصادی، اجتماعی و طبیعی حاکم، هم اکنون کشور ایران با بحران آب روبرو می باشد و بخشی از این بحران به استفاده ناکارآمد از منابع آب در مهم ترین بخش اقتصادی کشور یعنی بخش کشاورزی برمی گردد. این فعالیت مهم اقتصادی قسمت عمده ای از منابع آب کشور را در جهت تولید محصول و بعضا محصولات غیراقتصادی به خود اختصاص داده است . این بحران در چند سال اخیر همراه با تغییرات اقلیمی وسیع و مسائل اقتصادی و اجتماعی حاصل از آن، استان کردستان و خاصتا دشت های شرقی این استان را نیز با چالش های نتعددی روبرو نموده است. کمبود منابع آب و کم ارزش بودن آب از نظر اقتصادی از سویی و افزایش بهره برداری های بی رویه از منابع آب در بخش کشاورزی از سویی دیگر، تغیر در رویکردها و عملکردهای موجود در خصوص بهره برداری از منابع آب در کشاورزی را امری ضروری و دور از اجتناب نموده است. یکی از مهم ترین برنامه ریزی ها در جهت مدیریت و بهره برداری بهینه از منابع آب استقرار بازارهای آب و اجرایی شدم آن در استان کردستان و دشت های مورد مطالعه می باشد. هدف از این مقاله بررسی و استقرار بازار آب در دشت های ممنوعه شرق استان کردستان می باشد و روش تحقیق به صورت کتابخانه ای و میدانی و مقایسه با تجارب استقرار بازار آب در سایر کشورها و در بعضی از دشت های ایران می باشد. نتایج بررسی ها نشان می دهد بازارهای آب برای صاحبان حقوق (سهم حق آبه) یک انگیزه ای فراهم می کند که آب خود را حفظ کنند و مازاد آن را بفروشند و بدین وسیله آب به استفاده های با ارزش بالاتر اختصاص می یابد. سازوکار بازار آب (به طور بالقوه) می تواند وظایف مرتبط با تخصیص و توزیع منابع آب را بین متقاضیان و مصرف کنندگان آب به صورت کلی و جزیی به عهده بگیرد و تمایل کشاورزان را برای استفاده از تکنولوژی های آبیاری کارا افزایش و کمپانی های آب را به جستجوی راه هایی برای کاهش تلفات آب وا دارد.

کلیدواژه ها:

بازار آب ، تغییرات اقلیمی ، تخصیص منابع آب ، حق آبه ، استان کردستان